25.11.2025
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Μετὰ ἀπὸ μία διακοπὴ, ἀπὸ τὸ 2023, ὁπότε δημοσιεύαμε καθημερινῶς ἀποσπάσματα ἀπὸ τὸ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ τῆς ΙΝΔΙΚΤΟΥ, τώρα ἐπανερχόμεθα μὲ τὰ ἄρθρα τοῦ μέλους μας συνταξιούχου Θεολόγου, Συγγραφέως Λάμπρου Σκόντζου διὰ τοὺς τιμωμένους Ἁγίους.
Νὰ εἶναι βοήθειά μας καὶ ὁ Θεὸς νὰ τὸν ἔχει πάντοτε καλά διὰ νά ἐργάζεται συνεχῶς καὶ ἀκαταπαύστως εἰς τὸν ἀμπελῶνα τοῦ Κυρίου, καθότι ὁ θερισμὸς εἶναι τεράστιος οἱ δὲ ἰδανικοὶ ἐργάται τοῦ Εὐαγγελίου ἐλάχιστοι!
ΑΓΙΟΣ ΚΛΗΜΗΣ ΡΩΜΗΣ: Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΣ ΠΑΤΕΡΑΣ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού
Μια κατηγορία Πατέρων της Εκκλησίας μας ονομάζονται «Αποστολικοί». Πρόκειται για τους μαθητές και διαδόχους των Αγίων Αποστόλων, οι οποίοι παρέλαβαν την αγία μας πίστη από αυτούς. Ένας από αυτούς, υπήρξε ο άγιος Κλήμης, ο Ιερομάρτυρας και τρίτος Επίσκοπος Ρώμης.
Καταγόταν από τη Ρώμη και έζησε στα τέλη του 1ου μ. Χ. αιώνα και έδρασε στα χρόνια που βασίλευσαν οι αυτοκράτορες: Δομετιανός (81-96), Νέρβας (96-98) και Τραϊανός (98-117). Είχε κατά την παράδοση βασιλική καταγωγή. Οι γονείς του ονομαζόταν Φαύστος και Ματθιδία. Χάρις στην ευγενή καταγωγή του και την οικονομική άνεση της οικογένειάς του έκαμε λαμπρές σπουδές. Έμαθε την ελληνική γλώσσα, γενόμενος έτσι και κοινωνός της ελληνικής παιδείας και φιλοσοφίας. Μάλιστα η πολυμάθειά του και η φιλοσοφική του κατάρτιση είναι έκδηλη στα συγγράμματά του.
Δε γνωρίζουμε λεπτομέρειες από την νεανική του ζωή. Μας διασώθηκε μόνο το τραγικό γεγονός, ενός ναυαγίου, όπου ο Κλήμης διασώθηκε θαυματουργικά. Μετά από αυτό γνωρίστηκε με Χριστιανούς της Ρώμης, κατηχήθηκε και βαπτίστηκε Χριστιανός. Αναδείχτηκε δε σημαίνον μέλος της Εκκλησίας της Ρώμης, ο οποίος κήρυσσε με παρρησία και σοφία τις αρχές και τις διδασκαλίες της νέας πίστης.
Το 91 μ. Χ., με την απαίτηση των ρωμαίων Χριστιανών, αναδείχτηκε τρίτος επίσκοπος της Ρώμης. Για την ιστορία αναφέρουμε πως πρώτος επίσκοπος αναφέρεται ο Λίνος και δεύτερος ο Ανέγκλητος. Αποδείχτηκε δε ως ένας από τους σπουδαιότερους επισκόπους της αρχαίας Εκκλησίας, τον οποίο διέκρινε το ήθος του, η βαθιά πίστη του στο Χριστό, οι πολλές αρετές, ο ζήλος του για τη διάδοση του Ευαγγελίου και η δυναμική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Επί των ημερών του είχε μεταστραφεί μεγάλο πλήθος ειδωλολατρών και η Εκκλησία της Ρώμης είχε γίνει η πολυπληθέστερη Εκκλησία.
Είχε πληροφορηθεί ότι η Εκκλησία της Κορίνθου ταλανίζονταν από έριδες. Γι’ αυτό απέστειλε μια σημαντική επιστολή, με την οποία συνιστά στους Κορινθίους ομόνοια και αγάπη. Η επιστολή αυτή μας έχει διασωθεί και συγκαταλέγεται στα συγγράμματα των Αποστολικών Πατέρων. Τη χαρακτηρίζει η δυναμικότητα και η αποφασιστικότητα του Κλήμη να ειρηνεύσει η Εκκλησία. Τη χαρακτηρίζει επίσης η βαθιά γνώση των Αγίων Γραφών και της αποστολικής παραδόσεως.
Ο άγιος Κλήμης έζησε και έδρασε στην εποχή των διωγμών κατά της Εκκλησίας, τον οποίο είχε εγείρει το ρωμαϊκό κράτος, κατά παρότρυνση των ειδωλολατρικών ιερατείων. Η νέα πίστη, με την πνευματική και κρυστάλλινη πίστη στον έναν Θεό απειλούσε σοβαρά την απόλυτα παρηκμασμένη αρχαία ειδωλολατρική θρησκεία, η οποία αποτελούσε και την επίσημη κρατική θρησκεία. Επίσης η κοινωνική διδασκαλία του Χριστιανισμού απειλούσε σοβαρά την κοινωνική δομή του απάνθρωπου ρωμαϊκού κράτους. Γι’ αυτό και ο Χριστιανισμός είχε κηρυχτεί παράνομη θρησκεία και οι χριστιανοί διώκονταν απηνώς.
Η Εκκλησία της Ρώμης υπέφερε περισσότερο από τις άλλες Εκκλησίες, παροικώντας κοντά στην εξουσία. Επί των ημερών του αγίου Κλήμη βρισκόταν σε εξέλιξη φοβερός διωγμός. Οι ειδωλολάτρες βλέποντας την μεγάλη στροφή του πλήθους στη νέα πίστη, εξαιτίας της δράσεως του αγίου επισκόπου, θορυβήθηκαν και στράφηκαν εναντίον, να του κλείσουν το στόμα. Ο ρωμαίος αξιωματούχος Πούπλιος, επί Τραϊανού, πλήρωσε και προκάλεσε στάση στο λαό, ρίχνοντας την ευθύνη δήθεν στους Χριστιανούς και ιδιαιτέρως στον Κλήμη. Έβαλε ψευδολόγους, οι οποίοι διέδιδαν ότι ο άγιος επίσκοπος έβριζε τους «θεούς» της αυτοκρατορίας και βεβήλωνε
τους ναούς τους, και άλλους δήθεν Χριστιανούς, οι οποίοι τάχα υπεράσπιζαν τον Κλήμη. Με την κατηγορία της στάσης το συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον αυτοκράτορα για απολογία. Προσπάθησαν να τον πείσουν να αρνηθεί το Χριστό, αλλά μάταια κοπίαζαν. Τότε ο Τραϊανός υπέγραψε διάταγμα εξορίας του και καταναγκαστικά έργα σε μια έρημη περιοχή της Χερσώνας, στον Εύξεινο Πόντο. Εκεί, μαζί με χιλιάδες άλλους Χριστιανούς, τον υποχρέωσαν να εργάζεται, κάτω από άθλιες συνθήκες, κόβοντας μάρμαρα, που προορίζονταν για την κατασκευή ειδωλολατρικών ναών! Η παρουσία του αγίου Κλήμη παρηγόρησε και ενθάρρυνε τους εκεί καταδικασμένους Χριστιανούς. Κατάκοποι, νηστικοί και διψασμένοι υπέμειναν τους κόπους και τα μαρτύρια και δοξολογούσαν τον αληθινό Θεό για την τιμή που τους έκανε να δεινοπαθούν για την πίστη τους σ’ Αυτόν. Ύστερα από θερμή προσευχή του αγίου επισκόπου ανέβλυσε νερό στον τόπο του μαρτυρίου να ξεδιψούν οι Μάρτυρες! Έκαμε κι άλλα θαύματα, τα οποία στερέωναν ακόμη περισσότερο την πίστη των δεινοπαθούντων Χριστιανών και μετέστρεφαν πολλούς ειδωλολάτρες δημίους τους στη νέα πίστη. Μαζί τους είχαν μεταστραφεί και πολλοί κάτοικοι της περιοχής.
Αυτό εξαγρίωσε περισσότερο τους φανατικούς ειδωλολάτρες, οι οποίοι ξέσπασαν στον ηλικιωμένο, άρρωστο και εξαντλημένο Κλήμη. Κάποιος απεσταλμένος του αυτοκράτορα, ονόματι Αφειδιανός, φανατικός και αυτός ειδωλολάτρης, δίωκε με μανία τους Χριστιανούς της Χερσώνος, άρπαξε τον Κλήμη και τον υπέβαλε σε φοβερά βασανιστήρια. Στο τέλος του έδεσε ένα σχοινί στο λαιμό, του κρέμασε μια άγκυρα και τον έριξε στη θάλασσα, να πνιγεί και να καταποντισθεί το σώμα του, ώστε να μην το βρουν οι Χριστιανοί. Έτσι και έγινε. Οι πιστοί μαθητές του Κορνήλιος και Φοίβος θρηνούσαν στην παραλία, ώσπου έγινε το μεγάλο θαύμα. Η θάλασσα έβγαλε στην ξηρά το τίμιο λείψανο, το οποίο εκείνοι έθαψαν με τιμές. Η μνήμη του εορτάζεται στις 24 Νοεμβρίου.
Είναι ανάγκη να επισημάνουμε πως στο όνομα του αγίου Κλήμη εμφανίστηκαν τον μεσαίωνα στη Δύση ορισμένα πλαστά συγγράμματα, το λεγόμενα «Ψευδοκλημέντια». Τα είχαν χαλκεύσει οι αιρετικοί παπικοί, προκειμένου να στηρίξουν την ανιστόρητη και ψευδή θεωρία τους, περί του δήθεν «πρωτείου» του Πάπα εφ’ όλης της Εκκλησίας, ως δήθεν «διαδόχου του αποστόλου Πέτρου»! Φυσικά, τόσο για την Εκκλησία μας, όσο και για την επιστήμη, είναι δόλιες πλαστογραφίες του παπισμού, οι οποίες, παρ’ όλα αυτά έχουν δυστυχώς ακόμα ισχύ και εγκυρότητα για τους παπικούς!
ΑΓΙΟΣ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΣ ΙΚΟΝΙΟΥ: Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΗΣ ΠΑΤΕΡΑΣ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού
Ο 4ος μ. Χ. αιώνας θεωρείται ως ο χρυσός αιώνας της Θεολογίας της Εκκλησίας μας. Πρωταγωνιστές οι Καππαδόκες Πατέρες, οι οποίοι όχι μόνο σφράγισαν με τις προσωπικότητές του και το έργο τους την ταραγμένη εποχή τους, αλλά σημάδεψαν με το έργο τους την κατοπινή πορεία της ανθρωπότητας. Σε μια εποχή έντονων θεολογικών ζυμώσεων, απέτρεψαν τη νόθευση της γνήσιας εκκλησιαστικής παράδοσης και αποκρυστάλλωσαν τη σώζουσα αλήθεια της Εκκλησίας μας.
Ένας από αυτούς υπήρξε και ο άγιος Αμφιλόχιος επίσκοπος Ικονίου, εφάμιλλος του Μ. Βασιλείου, του αγίου Γρηγορίου Νύσσης και του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Γεννήθηκε στην Καισάρεια το 344. Οι γονείς του ονομαζόταν Αμφιλόχιος και Λιβύη. Ήταν επίσης αδελφός της Θεοδοσίας, μητέρας της περίφημης διακόνισσας αγίας Ολυμπιάδας και εξάδελφος του αγίου Γρηγορίου του Ναζιανζηνού. Σπούδασε στις ονομαστές σχολές της Καισάρειας και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Κωνσταντινούπολη από το 364 έως το 370.
Αλλά η βαθιά πίστη του στο Χριστό τον οδήγησε νωρίς στην απόφαση να αφιερωθεί στην υπηρεσία της Εκκλησίας. Άφησε το επικερδές του επάγγελμα, ντύθηκε το μοναχικό ένδυμα και αποσύρθηκε στην έρημο Οζίζαλα της Καππαδοκίας για να ασκηθεί και να καθαρθεί με νηστεία, προσευχή αγρυπνία και δάκρυα. Εκεί έζησε τρία χρόνια, από το 370 έως το 373.
Το 373 κοιμήθηκε ο επίσκοπος Ικονίου Ιωάννης. Ο Αμφιλόχιος είδε ένα όραμα, με το οποίο καλούνταν από το Θεό να ποιμάνει την χηρεύουσα επισκοπή. Ο ταπεινός ασκητής όμως δεν αποδέχτηκε αρχικά την θεϊκή πρόσκληση, φοβούμενος ότι ήταν δαιμονική παγίδα. Ακολούθησε και δεύτερη οπτασία, όπου ένας άγγελος του διαμήνυσε τη θεία βουλή και για να τον πείσει, τον οδήγησε στο ναό να συμπροσευχηθούν. Εκεί συνάντησε επτά επισκόπους, των γύρω επισκοπών, οι οποίοι είχαν δει και αυτοί το ίδιο όραμα. Με την ψήφο όλων εκλέχτηκε και χειροτονήθηκε επίσκοπος Ικονίου το 373.
Η επισκοπική του διακονία υπήρξε θαυμαστή. Ποίμανε την τοπική Εκκλησία θεάρεστα. Με την ρητορική του δεινότητα κήρυττε συνεχώς και έτρεφε πνευματικά τα λογικά του πρόβατα που του εμπιστεύτηκε ο Θεός. Απέκτησε κύρος και φήμη ώστε του επέτρεπε να διευθετεί προβλήματα που ανέκυπταν και σε όμορες επισκοπές. Παρενέβαινε με πνεύμα διάκρισης και σοφίας διασφαλίζοντας την ειρήνη και ορθοτομώντας το λόγο της αληθείας. Ο φίλος του Μ. Βασίλειος σε επιστολή του φανερώνει τη λαμπρή ηθική και πνευματική φυσιογνωμία του Αμφιλοχίου. Τον παρακαλεί να παραστεί στην τιμητική γιορτή υπέρ των μαρτύρων της Καισαρείας, για να αποβεί αυτή σεμνότερη, διότι ο λαός της Καισαρείας τον αγαπά, όσο κανένα άλλο επίσκοπο.
Συντάσσει σπουδαία θεολογικά έργα, μέσω των οποίων εκφράζει την πίστη της Εκκλησίας και στηλιτεύει τις κακόδοξες διδασκαλίες, οι οποίες ήταν σε φοβερή έξαρση την εποχή εκείνη και ταλάνιζαν την Εκκλησία. Ιδιαιτέρως σε έξαρση ήταν η αίρεση του Αρείου, της οποία οι ψευδεπίσκοποι είχαν καταλάβει τις περισσότερες επισκοπές της Ανατολής, με την ανοχή και τη βοήθεια των αρειανόφρονων αυτοκρατόρων. Ο ίδιος ο Αμφιλόχιος υπέφερε τα πάνδεινα από τους διωγμούς των αρειανών της περιοχής του.
Την ίδια εποχή δύο εξίσου επικίνδυνοι αιρεσιάρχες ο Μακεδόνιος και ο Ευνόμιος έκαναν την εμφάνισή τους και απειλούσαν την αλήθεια της Εκκλησίας, με τις κατά του Αγίου Πνεύματος κακοδοξίες τους. Μετέβη ο Αμφιλόχιος στην Κωνσταντινούπολη, όπου έπεισε τον Μ. Θεοδόσιο να στηρίξει την Εκκλησία. Για το
λόγο αυτό συγκλήθηκε από τον αυτοκράτορα η Β΄ Οικουμενική Σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη το 381, στην οποία έλαβε μέρος και ο άγιος Αμφιλόχιος, μαζί με άλλους 149 θεοφόρους Πατέρες, στην οποία αποκρυσταλλώθηκε το ορθόδοξο δόγμα και συμπληρώθηκε το Σύμβολο της Πίστεως. Η συμβολή του αγίου Αμφιλοχίου υπήρξε καθοριστική στις εργασίες της Συνόδου, όπου ο θεοφόρος και μορφωμένος επίσκοπος κατόρθωσε να αποδείξει τις πλάνες των αιρεσιαρχών. Ως ευγνωμοσύνη προς αυτόν ο Θεοδόσιος αποφάσισε να κτίσει δύο περίλαμπρους ναούς στο Ικόνιο, το ναό της Αγίας Σοφίας και του Βαπτιστού Ιωάννου.
Ο Αμφιλόχιος επέστρεψε στην επισκοπή του όπου εργάστηκε δραστήρια, ξεριζώνοντας τις κακοδοξίες. Έζησε μια αγία ζωή και κοιμήθηκε ειρηνικά το 394. Η κηδεία του υπήρξε πάνδημη και η αγιότητά του δεν άργησε να φανεί με θαύματα που γινόταν στον χαριτόβρυτο τάφο του. Η μνήμη του εορτάζεται στις 23 Νοεμβρίου.
Ο άγιος Αμφιλόχιος έχει τη δική του συμβολή στην ανάπτυξη της Θεολογίας της Εκκλησίας μας, σε μια εποχή που ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες πάσχιζαν να νοθεύσουν τη γνήσια εκκλησιαστική παράδοση. Μαζί με τους φίλους του Μ. Βασίλειο και Γρηγόριο Νύσσης, καθώς και τον εξάδελφό του άγιο Γρηγόριο Θεολόγο, αποτελούν τις τέσσερις μεγάλες και μοναδικές χαρισματικές προσωπικότητες, οι οποίοι κλήθηκαν από το Θεό να θεμελιώσουν το ορθόδοξο δόγμα σε μια δύσκολη ιστορική περίοδο, διότι η αλήθεια της Εκκλησίας μας είναι συνώνυμη με τη σωτηρία. Εξέφρασαν με ακρίβεια την αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας, γι’ αυτό χαρακτηρίζονται ως θεοφόροι και χαρακτηρίζονται ως οι αυθεντίες της Θεολογίας μας.
Εκτός αυτού η συμβολή, τόσο του αγίου Αμφιλοχίου, όσο και των άλλων τριών Καππαδοκών Πατέρων, υπήρξε καθοριστική για την ομαλή μετάβαση της ανθρωπότητας από τον καταρρέοντα και ημιθανή αρχαίο κόσμο στη νέα εύρωστη χριστιανική εποχή. Μόνο αυτοί μπόρεσαν να διακρίνουν τις όποιες αξίες του παρελθόντος, τις εναρμόνισαν, τις ενέταξαν και τις διέσωσαν στο νέο πνευματικό μέγεθος, τον Χριστιανισμό και θεμελίωσαν έτσι τον απαράμιλλο ελληνοχριστιανικό πολιτισμό, τη βάση του συγχρόνου παγκόσμιου πολιτισμού. Αντίθετα μ’ αυτούς, άλλοι σύγχρονοί τους, όπως ο ανεδαφικός παγανιστής Ιουλιανός, προσκολλημένοι δουλικά στο νεκρό προχριστιανικό παρελθόν, δε μπόρεσαν να δουν τη ροή της ιστορίας, προβάλλοντας στείρα αντίσταση, με αποτέλεσμα την οικτρή αποτυχία τους και τον διαχρονικό στιγματισμό της ουτοπικής τους προσπάθειας!
ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: Η ΠΑΝΣΟΦΟΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού
Οι γυναίκες μάρτυρες της Εκκλησίας μας είναι εξίσου ηρωίδες με τους άνδρες μάρτυρες, οι οποίες συναποτελούν την πιο εκλεκτή χορεία των αγίων. Το πρόβλημα της ισότητας των δύο φύλων, λύθηκε για την Εκκλησία μας στους αγίους Της, όπως και η σύμπλευση γνώσης και πίστης.
Στις κορυφαίες γυναίκες μάρτυρες της Εκκλησίας μας ανήκει και η μεγαλομάρτυς αγία Αικατερίνη. Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια στα 294 από ειδωλολατρική οικογένεια και ονομαζόταν Δωροθέα. Ο πατέρας της ονομαζόταν Κώνστας ή Κέστος και ήταν αριστοκράτης, φρόντισε δε να δώσει τη μεγαλύτερη δυνατή μόρφωση στην πανέμορφη και ευγενέστατη κόρη του. Σπούδασε στις πιο ονομαστές εθνικές σχολές φιλοσοφία, ρητορική, ποίηση, μουσική, μαθηματικά, αστρονομία και ιατρική. Γνώριζε το Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, τον Βιργίλιο και όλους τους ποιητές. Επίσης κατείχε τις θεωρίες των αρχαίων ιατρών Ασκληπιού, Γαληνού και Ιπποκράτη. Ήταν πανεπιστήμων! Κάποιοι μάλιστα την ταυτίζουν με την αλεξανδρινή φιλόσοφο Υπατία, λόγω ομοιότητας, η οποία είχε βρει τραγικό θάνατο, περί το 440, σε μια θρησκευτική διένεξη.
Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της, έστρεψε την προσοχή της στη χριστιανική διδασκαλία, η οποία, παρ’ όλους τους διωγμούς, διαδίδονταν και γινόταν πίστη των κατοίκων της Αλεξάνδρειας. Εντυπωσιάσθηκε από αυτή και ζήτησε να κατηχηθεί στη νέα πίστη από κάποιον άγιο μοναχό. Βαπτίστηκε και πήρε το όνομα Αικατερίνη.
Δεν φανέρωσε αρχικά τη χριστιανική της ιδιότητα στους οικείους της, διότι βρισκόταν σε έξαρση ο μεγάλος διωγμός του Μαξεντίου. Οι γονείς της την πίεζαν να παντρευτεί έναν από τους πάμπολλους πλούσιους νέους, και αξιωματούχους, που ζητούσαν να την κάνουν γυναίκα τους. Εκείνη με ευγένεια απέκρουε τις προτάσεις τους διότι είχε πάρει την απόφασή της να γίνει νύμφη του Χριστού!
Δεν άργησε να γίνει γνωστή η μεταστροφή της στον Χριστιανισμό. Μέσα στη δίνη του διωγμού, θεώρησε καθήκον της και τιμή της να ομολογήσει την πίστη της στο Χριστό. Ήταν δεκαοκτώ χρονών, αλλά αρκετά ώριμη για να υποστεί τις συνέπειες της δημόσιας ομολογίας της. Την εποχή εκείνη ο αυτοκράτορας Μαξέντιος έβγαλε διαταγή για καθολική θυσία στους «θεούς» από όλους τους υπηκόους. Όποιοι δεν θα εκτελούσαν τη διαταγή του θα τιμωρούνταν σκληρά και παραδειγματικά. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας θυσίασε εκατόν τριάντα ταύρους! Πλήθος κόσμου υπάκουσε στη βασιλική διαταγή, όχι όμως και η Αικατερίνη. Κατευθύνθηκε στο ειδωλολατρικό «ιερό» όπου τελούσε τη μεγαλειώδη θυσία ο Μαξέντιος και ζήτησε από τους ακολούθους του να μιλήσει σ’ αυτόν. Με πρωτόγνωρο θάρρος ήλεγξε τον ειδωλολάτρη αυτοκράτορα, υπενθυμίζοντάς του πως η λατρεία των άψυχων ειδώλων, και δι’ αυτών, η λατρεία των δαιμόνων ανήκει στο σκοτεινό και δεισιδαίμων παρελθόν και πως και οι αρχαίοι σοφοί είχαν ασκήσει σκληρή κριτική στην ειδωλολατρία. Ταυτόχρονα ομολόγησε ενώπιων του την πίστη της στον Ιησού Χριστό, τον αληθινό Θεό. Ο αυτοκράτορας ζήτησε να μάθει ποια ήταν αυτή η όμορφη και ασεβής, κατά την κρίση του, κόρη. Οι ακόλουθοί του του είπαν ότι είναι η κόρη του επιφανή αλεξανδρέα Κώνστα, η οποία έγινε Χριστιανή. Ο αυτοκράτορας έδωσε εντολή να γίνει μια δημόσια συζήτηση με τους πλέον διακεκριμένους φιλοσόφους και ρήτορες της Αλεξάνδρειας, διότι πίστευε πως έτσι θα ξεφτίλιζε τους Χριστιανούς και θα θριάμβευε η ειδωλολατρία. Κάλεσε λοιπόν πενήντα από αυτούς και την Αικατερίνη να εκθέσουν δημόσια τις απόψεις τους.
Η Αικατερίνη προσευχήθηκε θερμά στο Θεό να της δώσει σοφία, προκειμένου να υπερισχύσει στη συζήτηση, για τη δόξα τη δική Του και την καταισχύνη των διωκτών της Εκκλησίας. Οι ειδωλολάτρες ρήτορες γεμάτοι κομπασμό άρχισαν πρώτοι να
παρουσιάζουν την αρχαία θρησκεία ως δήθεν παράγοντα πολιτισμού και τους «θεούς» ως δήθεν ευεργέτες των ανθρώπων. Τελευταία μίλησε η Αικατερίνη. Χρησιμοποιώντας τα έργα του Ομήρου, παρουσίασε το έρεβος των «θεών» της αρχαίας θρησκείας, οι οποίοι έπρατταν τις χειρότερες κακουργίες και τις αίσχιστες ηθικές παρεκτροπές, ήτοι: δολοφονίες, απάτες, βιαιοπραγίες, γενοκτονίες, κλοπές, μοιχείες, πορνείες, αιμομιξίες, παιδεραστίες, βιασμούς, κτηνοβασίες, φθόνους, δολοπλοκίες. Διακατέχονταν από ανομολόγητα πάθη, τα οποία οι άνθρωποι δε μπορούσαν να διανοηθούν. Ήταν απίστευτα μισάνθρωποι, ζήλευαν και μισούσαν θανάσιμα τους ανθρώπους και όταν εύρισκαν ευκαιρία τους εξολόθρευαν. Το μόνιμο μίσος τους για τους ανθρώπους καταλάγιαζε με τις φρικτές ανθρωποθυσίες! Αναγκάζονταν οι άνθρωποι να εκπορνεύουν ακόμη τα κορίτσια τους στα «ιερά πορνεία» για χάρη των «θεών»!
Οι ειδωλολάτρες φιλόσοφοι έμειναν άφωνοι από την ευγλωττία και τα επιχειρήματα της νέας φιλοσόφου! Το αποτέλεσμα ήταν να αναγνωρίσουν την ήττα τους και να μεταστραφούν και οι ίδιοι στον Χριστιανισμό! Το γεγονός αυτό εξόργισε το φανατικό ειδωλολάτρη αυτοκράτορα, ο οποίος ζήτησε τη θανάτωσή τους δια της πυράς και τον απάνθρωπο βασανισμό της Αικατερίνης. Η αγία οδηγήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια, τα οποία δεν έκαμψαν την πίστη της. Βλέποντας η σύζυγος του αυτοκράτορα Φαυστίνα τον ηρωισμό της μάρτυρος πίστεψε και έγινε και αυτή Χριστιανή. Ο θηριώδης σύζυγός της την αποκεφάλισε και την αγία την παρέδωσε στους δημίους να την αποτελειώσουν στο φοβερό τροχό, ο οποίος διαμέλιζε αργά και βασανιστικά το σώμα της, ενώ η ψυχή της πέταξε στα ουράνια για να συναντήσει τον θείο Νυμφίο που τόσο αγάπησε στη ζωή της. Το σώμα της ο παρέλαβαν οι Χριστιανοί και το ενταφίασαν με τιμές. Το σεβάστηκαν οι αιώνες και σήμερα αποτελεί πολύτιμο θησαυρό στην ιστορική Μονή του Σινά. Η μνήμη της εορτάζεται στις 25 Νοεμβρίου.
Η αγία Αικατερίνη είναι ένα από τα απτά παραδείγματα πως η γνώση και η επιστήμη όχι μόνο δεν αντιτίθενται στην χριστιανική πίστη, αλλά καταξιώνονται σ’ αυτή ως δώρα του Θεού στην ανθρωπότητα!
ΑΓΙΟΣ ΜΕΡΚΟΥΡΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου –Καθηγητού
Στα πρώτα χριστιανικά χρόνια οι Χριστιανοί είχαν διεισδύσει σε όλα τα επαγγέλματα. Ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός Χριστιανών βρισκόταν στο στρατό και πολλοί από αυτούς αναδείχτηκαν Μεγαλομάρτυρες, για την πίστη τους στο Χριστό. Ένα από αυτούς υπήρξε και ο άγιος Μεγαλομάρτυς Μερκούριος.
Γεννήθηκε στην Ανατολή και έζησε τον 3ο αιώνα στους χρόνους των ασεβών και σφοδρών διωκτών των Χριστιανών αυτοκρατόρων Δεκίου (249-251), Γάλλου (251-253) και Βαλεριανού (253-259). Ο πατέρας του ονομαζόταν Γουρδιανός, ήταν Σκύθης στην καταγωγή, κρυφός Χριστιανός και υπηρετούσε ως έπαρχος. Ο γιός του Μερκούριος ήταν ανδρείος και παράτολμος και γι’ αυτό είχε επιλέξει το επάγγελμα του στρατιωτικού και υπηρετούσε στο ονομαστό και επίλεκτο στράτευμα των Μαρκησίων. Προφανώς είχε μυηθεί στην χριστιανική πίστη από τον πατέρα του.
Η λεγεώνα, που υπηρετούσε, στάλθηκε από τον βασιλιά να πολεμήσει τους βαρβάρους, οι οποίοι εποφθαλμιούσαν εδάφη της αυτοκρατορίας. Όταν έφτασε ο ρωμαϊκός στρατός στο πεδίο της μάχης, οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες απογοητεύτηκαν από την πληθώρα των εχθρικών στρατευμάτων. Ο Μερκούριος συλλογιζόταν τι έπρεπε να κάνει. Τότε του παρουσιάστηκε ένας λευκοντυμένος και απαστράπτων άγγελος Κυρίου, ο οποίος κρατούσε ξίφος στο δεξί του χέρι. Το έδωσε στον Μερκούριο και του είπε: «Φίλε Μερκούριε, ο Κύριος των Κυρίων είναι μαζί σου, προχώρα και θα νικήσεις. Αλλά μην ξεχάσεις ότι αυτή τη νίκη θα τα χρωστάς στον Χριστό. Πρόσεξε μην φανείς αχάριστος μαζί Του». Ο Μερκούριος πήρε το ξίφος και μαζί μια υπεράνθρωπη τόλμη, όρμισε στη μάχη, φονεύοντας πλήθος στρατιωτών. Έφτασε δε μέχρι τον βασιλιά τους Ρήγα, τον οποίο επίσης φόνευσε, τρέποντας σε άτακτη φυγή το βαρβαρικό στράτευμα.
Ο ρωμαίος αυτοκράτορας θαύμασε την ανδρεία του, τον ονόμασε αρχιστράτηγο της Ανατολής και τον πήρε μαζί του στα παλάτια του. Ο Μερκούριος είχε λησμονήσει την υπόσχεσή του στον άγγελο, να δείξει την ευγνωμοσύνη του στον Θεό των Χριστιανών, που του έδωσε τη νίκη. Κάποιο βράδυ είδε τον ύπνο του τον άγγελο, ο οποίος του υπενθύμισε την υπόσχεσή του. Ο Μερκούριος ξύπνησε φοβισμένος και τότε άρχισε να συνειδητοποιεί τη μεγάλη του υποχρέωση και άρχισε να συμπεριφέρεται παράξενα. Δεν παραβρίσκονταν στα συμπόσια και τα γλέντια, ούτε στις δημόσιες εκδηλώσεις. Τα βράδια ξαγρυπνούσε, χύνοντας άφθονα δάκρυα για την αγνωμοσύνη του. Σκεπτόταν με ποιο τρόπο θα άφηνε το στράτευμα, τις τιμές και τα αξιώματα, για να ομολογήσει την πίστη στο Χριστό.
Κάποια μέρα ο αυτοκράτορας τον διέταξε να κάνουν από κοινού θυσία στην «θεά» Αρτέμιδα, για να την έχουν σύμμαχο στις μάχες. Ο Μερκούριος δεν πήγε στη θυσία, προς έκπληξη του αυτοκράτορα. Τότε ένας αντίζηλός του στρατιωτικός, που ήθελε να του πάρει τη θέση, τον κατάγγειλε στον βασιλιά ως κρυφό Χριστιανό. Ο ειδωλολάτρης αυτοκράτορας ταράχτηκε από το θυμό του και ζήτησε να τον φέρουν μπροστά του για ακούσει από τον ίδιο τα καταγγελλόμενα, διότι δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ο κορυφαίος στρατηλάτης του είχε αρνηθεί τους «θεούς» του κράτους και είχε ασπασθεί την «δεισιδαιμονία» του Χριστιανισμού! Έτσι θεωρούσαν τον Χριστιανισμό οι ειδωλολάτρες!
Κάλεσε τον αρχιστράτηγο Μερκούριο και τον ρώτησε αν είναι αλήθεια όσα του κατάγγειλαν. Ο ηρωικός νέος δε δίστασε καθόλου και ομολόγησε με θάρρος και παρρησία την πίστη του στο Χριστό. Την ίδια στιγμή έβγαλε τη ζώνη του και τα παράσημά του και τα παρέδωσε στον αυτοκράτορα λέγοντάς του: «Γυμνός εξήλθον εκ της κοιλίας της μητρός μου, γυμνός και απελαύσομαι» (Ιώβ1,21). Ένα ουράνιο φως τον έλουσε και φάνηκε η θείας χάρις που τον επισκίασε. Ο φανατικός
ειδωλολάτρης βασιλιάς έγινε έξαλλος από το θυμό του. Παράγγειλε να τον φοβερίσουν και να του τάξουν μεγαλύτερα αξιώματα αν αρνιόταν την πίστη του, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Τον οδήγησαν στο δεσμωτήριο, ευχαριστώντας και δοξολογώντας τον Κύριο, που για χάρη του υπέφερε! Τη νύχτα άγγελος Κυρίου τον ενδυνάμωσε να αντέξει στα βασανιστήρια που τον περίμεναν.
Την επόμενη ημέρα τον οδήγησαν και πάλι στον βασιλιά, ο οποίος, αφού διαπίστωσε την εμμονή του στην πίστη του, τον υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια. Τον κρέμασαν σε τέσσερις στύλους και άρχισαν να κόβουν τις σάρκες του με κοφτερά μαχαίρια και να καίνε τις πληγές με δάδες. Μέσα από τις σχισμένες σάρκες του έτρεχε ποτάμι το αίμα και οι πόνοι ήταν αφόρητοι. Εκείνος υπέμεινε με πρωτοφανή ηρωισμό το μαρτύριο και προσευχόμενος έπαιρνε δύναμη από το Θεό. Ύστερα από τρεις ώρες μαρτύριο, τον έριξαν αιμόφυρτο στη φυλακή, όπου ο άγγελος Κυρίου τον επισκέφτηκε και πάλι και γιάτρεψε τις πληγές του και τον συνεχάρη για τον ηρωισμό του.
Οι φύλακες της φυλακής διαμήνυσαν στο βασιλιά το θαύμα της θεραπείας του Μερκούριου και εκείνος έγινε και πάλι θηρίο. Διέταξε να τον υποβάλλουν σε νέα, φοβερότερα βασανιστήρια. Τον τρυπούσαν με πυρωμένες σούβλες σε όλο του το κορμί, λέγοντάς του: «Τίμα τους θεούς μας αδιάντροπε!». Εκείνος συνέχιζε να μένει αταλάντευτος στην πίστη του. Κατόπιν τον υπέβαλαν σε άλλα χειρότερα μαρτύρια. Τον κρέμασαν ανάποδα, δένοντάς του μια πελώρια πέτρα στο λαιμό. Κατόπιν τον ράβδισαν με τετράκλωνο βούρδουλα με χάλκινα βαρίδια, μέχρι λιποθυμίας. Ο Μάρτυρας και πάλι υπόμεινε με ηρωισμό και αυτά τα μαρτύρια.
Βλέποντας τύραννος την αμετάκλητη απόφασή του, διέταξε να τον αποκεφαλίσουν, αφού τον μεταφέρουν στην Καισάρεια. Ο Μάρτυρας, αφού συγχώρεσε τους βασανιστές του, έκαμε το σημείο του σταυρού και έσκυψε το κεφάλι να του το κόψουν οι αλαλάζοντες ειδωλολάτρες δήμιοι. Εκείνη τη στιγμή είδε τον Κύριο να τον περιμένει. Είχε μαζευτεί πολύς όχλος ειδωλολατρών για να χαρούν από το θέαμα του αποκεφαλισμού του. Ο δήμιος έκοψε την τίμια κεφαλή του Μάρτυρα και η ψυχή του φτερούγησε στον ουρανό. Ήταν μόλις 25 ετών! Η μνήμη του εορτάζεται στις 25 Νοεμβρίου.
ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΩΝ Ο ΜΕΤΑΝΟΕΙΤΕ: Ο ΦΛΟΓΕΡΟΣ ΚΗΡΥΚΑΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου – Καθηγητού
Ο ορθόδοξος μοναχισμός είναι συχνά συνδεδεμένος και με την ιεραποστολή της Εκκλησίας μας. Φλογεροί μοναχοί διέδωσαν τη σώζουσα χριστιανική διδασκαλία σε φυλές και λαούς, που δεν είχαν ακούσει το σωτήριο λόγο του Ευαγγελίου. Ένας τέτοιος φλογερός μοναχός ιεραπόστολος υπήρξε και ο άγιος Νίκων ο επονομαζόμενος «Μετανοείτε», από την προτροπή του για μετάνοια.
Γεννήθηκε περί το 920 στην αρχαία Παφλαγονία του Πόντου, κοντά στην Τραπεζούντα, από επιφανείς, πλούσιους και ευσεβείς γονείς, τον οποίο ανάθρεψαν με παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Νικήτας. Ενέβαλαν δε στην τρυφερή παιδική του ψυχή την πίστη στο Χριστό και την αφοσίωση στην Εκκλησία. Ως παιδί έδειχνε πρωτοφανή ωριμότητα και σοβαρότητα, αποφεύγοντας τις διασκεδάσεις, τις τέρψεις και ζούσε με εγκράτεια και σωφροσύνη. Είχε πάρει ενωρίς δε την απόφαση να αφιερωθεί στο Θεό και την υπηρεσία της Εκκλησίας.
Οι πλούσιοι γονείς του τον προόριζαν να ζήσει μια άνετη ζωή. Όμως εκείνος αδιαφορούσε για τις υλικές απολαύσεις και επιθυμούσε την πνευματική τρυφή και ποθούσε την αιωνιότητα. Προσπαθούσε δε να βρει την κατάλληλη ευκαιρία να κοινοποιήσει στους γονείς του τα μελλοντικά του σχέδια.
Η ευκαιρία του δόθηκε κάποια μέρα στα πατρικά του κτήματα, όταν αντίκρισε τους φτωχούς καλλιεργητές, των οποίων η αθλιότητα γέμισε την ψυχή του με συμπάθεια προς αυτούς και όλους τους φτωχούς του κόσμου. Αφού έκλαψε πικρά για την ανθρώπινη κακοδαιμονία και ματαιότητα, πήρε τη μεγάλη απόφαση να εγκαταλείψει τα εγκόσμια και να ασπασθεί τον μονήρη βίο. Εγκατέλειψε τα πλούτη, την οικογένειά του και την πατρίδα του και έφυγε μακριά, φτάνοντας στη Μονή της Χρυσής Πέτρας, όπου εκάρη μοναχός, λαμβάνοντας το μοναχικό όνομα Νίκων.
Ο νεαρός μοναχός έδειξε ασυνήθιστη πνευματική πρόοδο, προσευχόμενος, αγρυπνώντας, μελετώντας και εργαζόμενος. Έμεινε εκεί δώδεκα χρόνια, αποκτώντας αρετές και πνευματική πρόοδο. Όμως ο πατέρας του, ο οποίος τον αναζητούσε, τον εντόπισε και έστειλε ανθρώπους να τον επιστρέψουν στο πατρικό του σπίτι. Τότε αυτός, όταν πληροφορήθηκε το γεγονός, έφυγε για άγνωστη κατεύθυνση, κρύφτηκε σε τόπους έρημους και άγνωστους για τρία χρόνια.
Κατόπιν αποφάσισε να αναλάβει ιεραποστολική δράση. Να γίνει κήρυκας του σωτηρίου μηνύματος του Ευαγγελίου και της μετάνοιας. Διάβαινε πόλεις και χωριά κηρύττοντας, ως νέος Πρόδρομος, τη μετάνοια και γι’ αυτό έλαβε την προσωνυμία «ο Μετανοείτε»! Περιόδευσε πολλές περιοχές του Πόντου, της Μ. Ασίας και της Ανατολής σώζοντας πολλούς με το κήρυγμά του.
Το 961, με την προτροπή και την αρωγή του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά, ο οποίος είχε πληροφορηθεί για τη δράση του, αποφάσισε να πλεύσει στην Κρήτη, η οποία υπέφερε τα πάνδεινα από την κατοχή των Αράβων μουσουλμάνων. Να σώσει τους πληθυσμούς από τον βίαιο εξισλαμισμό. Ο Νίκων εγκαταστάθηκε στην πόλη Γόρτυνα και από εκεί οργάνωνε την ιεραποστολή του δράση σε όλο το νησί. Κήρυττε την πίστη στον αληθινό Θεό, προέτρεπε για μετάνοια, έκτιζε ναούς και στήριζε τους υπόδουλους Χριστιανούς. Σε σύντομο χρονικό διάστημα κατόρθωσε να επαναφέρει στην χριστιανική πίστη, όσους είχαν εξισλαμισθεί. Είχε αποκτήσει την εκτίμηση των Κρητικών και έμεινε στην ιστορία η συμβολή του στην διάσωση της σώζουσας ορθόδοξης πίστης τους και της ελληνικότητάς τους.
Αφού στερέωσε την πίστη και κήρυξε τη μετάνοια στην Κρήτη, μένοντας επτά χρόνια, αποφάσισε να μεταβεί στην Πελοπόννησο, όπου τα πράγματα ήταν και εκεί δύσκολα και οι κάτοικοι βρισκόταν σε πνευματική κατάπτωση. Έτσι το 968
αποβιβάστηκε στην ανατολική Πελοπόννησο και έφτασε στην Επίδαυρο, όπου άρχισε το πύρινο κήρυγμά του για μετάνοια. Μετά πήγε στην Αίγινα, στην Σαλαμίνα, στην Αττική, στην Εύβοια, στη Θήβα, στην Κόρινθο, στο Άργος και στο Ναύπλιο. Το κήρυγμά του γινόταν ενθουσιωδώς δεκτό και άναβε φωτιές ενθουσιασμού. Μάλιστα συχνά έκανε θαύματα, ως απόδειξη, ότι ήταν θεόσταλτος.
Στη συνέχεια προχώρησε στη νότια Πελοπόννησο, στη Σπάρτη, στη Μεσσηνία και στη Μάνη. Εκεί τα πράγματα ήταν δύσκολα, διότι είχαν καταφύγει, την εποχή εκείνη, διάφορες σλαβικές φυλές, όπως οι Μίληγγες και οι Εζερίτες, οι οποίες αποζούσαν από τη ληστεία και λάτρευαν τα είδωλα. Είχαν αναμιχτεί επίσης με κάποιους ντόπιους παγανιστές – θλιβερά απομεινάρια του ειδωλολατρικού παρελθόντος, οι οποία αντιστέκονταν και έμειναν πεισματικά στην ειδωλολατρία. Τόσο οι ειδωλολάτρες Σλάβοι, όσο και οι ντόπιοι παγανιστές, δημιουργούσαν μια αφόρητη κατάσταση για τους Χριστιανούς της ευρύτερης περιοχής. Ο όσιος Νίκων εργάστηκε δραστήρια και με το φλογερό του κήρυγμα, για την αληθινή και σώζουσα πίστη στον αληθινό Θεό και την αγία χριστιανική ζωή, κατόρθωσε να πείσει τους αγροίκους και ορεσίβιους παγανιστές να απορρίψουν την πλάνη και να αλλάξουν ζωή.
Ο άγιος μοναχός ιεραπόστολος αγάπησε το λαό και τον τόπο αυτό και αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στη Σπάρτη, η οποία την εποχή εκείνη ονομαζόταν Λακεδαίμονα. Έχτισε μεγάλο ναό, ανάμεσα στα έτη 970 – 992, τον οποίο αφιέρωσε στον Σωτήρα Χριστό και τον εγκαινίασε ο επίσκοπος Λακεδαίμονος Θεόπεμπος. Αργότερα ο ναός αυτός μετατράπηκε σε μοναστήρι, όπου εγκαταστάθηκε ο άγιος Νίκων και εκεί δίδασκε και κήρυττε τη μετάνοια ως το τέλος της ζωής του, επιτελώντας πολλά θαύματα. Κοιμήθηκε ειρηνικά στις 26 Νοεμβρίου 998. Την ημέρα αυτή τιμάται και η μνήμη του, με επίκεντρο τη Σπάρτη, της οποία είναι ο πολιούχος και προστάτης άγιος.
Είναι απαραίτητο να αναφέρουμε την σύγχρονη ανιστόρητη συκοφαντική πολεμική, που δέχεται ο άγιος Νίκων από νεοπαγανιστές, οι οποίοι τον εμφανίζουν ως δήθεν «σφαγέα των Ελλήνων». Το μίσος τους για εκείνον απορρέει από το γεγονός ότι με το κήρυγμά του έσβησε και τα τελευταία ψήγματα του παγανισμού στον ελληνικό χώρο. Όμως η συντριπτική πλειοψηφία του πιστού λαού μας, αγνοεί αυτές τις ανιστόρητες συκοφαντίες και τιμά τον φωτιστή άγιο Νίκωνα τον Μετανοείτε.
ΦΩΤΕΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ τηλ 2103254321
Αφήστε μια απάντηση