Παῦλος Κ. Τούτουζας,
Ὄμ. Καθηγητὴς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, Διευθυντὴς τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἱδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.)
Πάντα τα ἔθνη καὶ ὅλες οἱ φυλές, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, ἔχουν σημαντικὰ προβλήματα πιέσεως μετὰ τὴν ἡλικία τῶν 60. Αὐξάνονται τὰ καρδιαγγειακὰ ὅσο περνοῦν τὰ χρόνια, ἐπειδὴ ἡ συστολική – μεγάλη πίεση ὑψοῦται σὲ ἐπίπεδα πάνω ἀπὸ τὰ ὅρια ποὺ εἶναι 14 στὸν ὑγιῆ καὶ 13 στὸν πάσχοντα ἀπὸ διαβήτη. Στοὺς ἡλικιωμένους τῶν ἑξήκοντα καὶ ἄνω ὁ ἕνας στοὺς δύο ἔχει συστολικὴ ὑπέρταση μὲ τὴ μεγάλη πίεση στὰ 16 καὶ 17, συχνὰ-πυκνὰ καὶ 20, ἐνῶ ἡ μικρὴ πίεση, ἡ διαστολική, κατὰ κανόνα μένει χαμηλά, κάτω ἀπὸ τὰ ὅρια τῶν 8 ἕως 9. Καὶ εἶναι ἡ συστολικὴ ὑπέρταση ποὺ ζημιώνει: σὲ ἕνα κάνει ἔμφραγμα, στηθάγχη ἢ καρδιακὴ ἀνεπάρκεια μὲ δύσπνοια καὶ ἀρρυθμίες, στὸν ἕτερο ἐγκεφαλικό, παροδικὸ ἢ μονιμότερο μὲ ὅλες τὶς συνέπειες, στὸν τρίτο προκαλεῖ ἀνεύρυσμα τῆς ἀορτῆς γιὰ τὸ ὁποῖο συνήθως γίνεται ἐπέμβαση μὲ στόχο τὴν πρόληψη δεινῶν κ.ο.κ.
Ὁ κόσμος συχνὰ ἀνησυχεῖ καὶ γιὰ τὴ μικρὴ πίεση, τὴ διαστολική, ἐπειδὴ εἶναι χαμηλή, 7 ἢ καὶ πιὸ κάτω. Ὅμως ἐγὼ τοὺς ἡλικιωμένους ἐπισκέπτες μου προτρέπω νὰ προσέχουν μόνο τὴ μεγάλη, ἐπειδὴ ἐκείνη ζημιώνει. Ἡ μικρή, ἡ λεγομένη τῆς καρδιᾶς, χρωστᾶ τὴ «φήμη» της στοὺς νέους, συνήθως κάτω των 50 μὲ παθολογικὰ προβλήματα ἀπὸ τὰ νεφρὰ καὶ ἀλλοῦ. Ὅμως στοὺς ἡλικιωμένους φταῖνε τὰ «γεράματα» στὶς ἀρτηρίες, στὸ ἀρτηριακὸ τοίχωμα, τὸ ὁποῖο βασικὰ σκληραίνει. Σιγὰ-σιγά, χάνοντας τὴν ἐλαστικότητά του τὸ τοίχωμα τῆς ἀορτῆς καὶ ὅλων των ἀρτηριῶν διατείνεται λιγότερο σὲ κάθε σφυγμὸ καὶ αὐτὸ μεταφράζεται σὲ αὔξηση τῆς συστολικῆς πιέσεως καὶ φαῦλο κύκλο. Ἡ αὔξηση τῆς πίεσης κουράζει τὴν καρδιὰ καὶ συνοδεύεται ἀπὸ πρόσθετες βλάβες τῶν ἀρτηριῶν, ἀθηρωματώδεις πλάκες, θρομβώσεις καὶ μικροαιμορραγίες.
Ἐντεῦθεν ἡ καρδιαγγειακὴ νοσηρότης καὶ ἡ θνησιμότης τῆς μεγάλης ἡλικίας.
Εὐτυχῶς μετὰ ἀπὸ χιλιάδες χρόνια ἡ Ἰατρικὴ βρῆκε τρόπους θεραπείας τῆς ὑπέρτασης. Σήμερα δὲν πεθαίνει ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αἰφνιδίως ἀπὸ ἐγκεφαλικὸ χωρὶς νὰ ξέρουμε τὴν πίεσή του. Ἔχουμε πιεσόμετρο στὸ σπίτι, καθὼς ἐπίσης καὶ γνώσεις γιὰ τὴν πίεση. Στὸ ἐφημερεῦον νοσοκομεῖο, στὸ εἰδικὸ ὑπερτασικὸ ἰατρεῖο, στὰ Κέντρα Ὑγείας, στὸν οἰκογενειακὸ γιατρὸ ἔχουμε βοήθεια περὶ τοῦ πρακτέου. Γνώσεις ἔχουμε καὶ ἀπὸ δημοσιεύσεις, τὸν τύπο καθημερινὸ καὶ περιοδικό, τὰ ΜΜΕ, γράφει γιὰ τὴν πίεση συνεχῶς τὸ ΕΛ.Ι.ΚΑΡ. Σήμερα δὲν πρέπει νὰ φεύγει ἄνθρωπος χωρὶς νὰ ξέρουμε τὴν πίεσή του.
Τὰ τελευταῖα 50 χρόνια ἀποκτήσαμε καλὰ φάρμακα τῆς ὑπερτάσεως, δραστικά, ἀποτελεσματικά, χωρὶς σοβαρὲς παρενέργειες. Ἀνάλογα μὲ τὶς ἐνδείξεις καὶ ἀντενδείξεις χορηγοῦμε ἕνα, δύο ἢ καὶ περισσότερα ἀπὸ δραστικὲς φαρμακευτικὲς ὁμάδες: α-ΜΕΑ καὶ σαρτάνες, β-ἀναστολεῖς, ἀνταγωνιστὲς τοῦ ἀσβεστίου, διουρητικὰ καὶ ἡ μονοξιδίνη. Ἔτσι μὲ μικρὴ-μέτρια δόση ἀπὸ τὸ καθένα ἔχεις ἀποτέλεσμα σὲ κάθε ὑπερτασικό. Ρυθμίζεται σήμερα ἡ πίεση ἀρκεῖ νὰ γίνεται ἡ ἀγωγὴ σωστά, ὅπερ σημαίνει ὅτι παίρνεις τὰ φάρμακά σου ἀνελλιπῶς καὶ συμβουλεύεσαι τὸν θεράποντά σου τακτικά. Δυστυχῶς ἡ ἀμέλεια συχνάκις βασιλεύει ὥστε στὴ χώρα μας καλὴ ρύθμιση τῆς πίεσης ἐπιτυγχάνεται σὲ ποσοστὸ μόνο 25-26% τῶν ὑπερτασικῶν.
Εἶναι βεβαιωμένο ὅτι τὸ ὕψος τῆς πιέσεως σχετίζεται μὲ τὸν κίνδυνο τοῦ ἐγκεφαλικοῦ, τῆς στεφανιαίας νόσου, τῆς καρδιακῆς ἀνεπάρκειας καὶ τῆς ἀναχώρησης ἀπὸ καρδιαγγειακὴ καὶ ὁποιαδήποτε ἄλλη αἰτία. Αὐτὰ ἔχουν ἀποδειχθεῖ ἐπανειλημμένα ἀπὸ ἐρευνητὲς ὅταν μὲ συνεχῆ καὶ σταθερὸ τρόπο συνέκριναν ὑψηλὲς ἢ ἁπλὰ ψηλότερες τιμὲς πιέσεως ἀπὸ τὴν optimal τιμὴ 115/75mmHg, 11,5 τὴ μεγάλη, 7,5 τὴ μικρή, στὴν ὁποία ἐλαχιστοποιοῦνται ὅλα τα κακά. Σὲ τριακόσιες πενήντα χιλιάδες ἄνδρες, γιὰ τὴν ἀκρίβεια 347.978, ὁ κίνδυνος θανάτου ἀπὸ ἐγκεφαλικὸ καὶ ἔμφραγμα ἦταν 15 καὶ 7 φορὲς ἀντίστοιχα μεγαλύτερος σὲ ἀνθρώπους μὲ συστολικὴ πίεση πάνω ἀπὸ 180 mmHg συγκριτικὰ μὲ ἐκείνους ποὺ εἶχαν τὴν optimal συστολικὴ πίεση τῶν 115mmHg. Εὐτυχῶς γιὰ τοὺς πολλοὺς ὑπερτασικοὺς ἡ πίεση χτυπάει στὰ 18 καὶ 20 (180, 200mmHg) καὶ μόλις ἡσυχάζουν πέφτει μετὰ λίγη ὥρα, τὸ ἴδιο γίνεται συχνὰ καὶ κατὰ τὸν ὕπνο, πέφτει καὶ στὴν ἐπιθυμητή, κάλλιστη τιμὴ 11,5. Ἔτσι, στοὺς ὑπερτασικοὺς αὐτοὺς ὁ μέσος ὅρος τῆς μεγάλης – συστολικῆς πίεσης τοῦ 24ώρου ἀπέχει πολὺ ἀπὸ τὸ 18 καὶ 20 ποὺ χτυπάει γιὰ λίγο τὴν ἡμέρα. Τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι νὰ λιγοστεύει πολὺ ὁ κίνδυνος νὰ πάθουν ὅ,τι ἔπαθε ὁ Κολοκοτρώνης τὴ νύχτα ἐκείνης τῆς Παρασκευῆς, 4 Φλεβάρη 1843 τῆς ἀναχώρησής του. Ὁ κίνδυνος ἀπὸ συστολικὴ ὑπέρταση εἶναι μεγαλύτερος στὴν 6η δεκαετία τῆς ζωῆς, 50-59, καὶ ἐλαττώνεται ὅσο παρέρχεται ἡ ἡλικία. Αὐτὸ εἶναι λογικὸ ἐπειδὴ στοὺς «νέους» των 50 καὶ 60, πέρα ἀπὸ τὴν πίεση, οἱ ἄνθρωποι συχνὰ δὲν ἔχουν ἄλλα προβλήματα ὑγείας, ἐνῶ ἀργότερα προστίθενται τοιαῦτα. Ἔτσι στοὺς ἄνω των 80 ὁ κίνδυνος ἀπὸ ὑπέρταση εἶναι αὐξημένος, ἀλλὰ ὄχι τόσο πολύ. Μὲ πίεση ἄνω των 18 (180mmHg) σὲ αὐτοὺς τριπλασιάζεται ὁ κίνδυνος νὰ πάει ἕνας ἀπὸ ἐγκεφαλικό.
Βέβαια ὁ ὀγδοηκοντούτης ἀνησυχεῖ ὅτι τὸ φάρμακο τῆς πίεσης μπορεῖ νὰ τὸν πειράξει, ἐπειδὴ λέει ὅτι τὸ γῆρας συνοδεύεται καὶ ἀπὸ ἰδιαίτερες εὐαισθησίες. Ὅμως ἡ τελευταία κλινικὴ μελέτη 3.845 ὑπερτασικῶν ἀνθρώπων ἡλικίας 80 ἐτῶν ἢ μεγαλύτερης ἔδειξε ὅτι ὠφελοῦνται καὶ οἱ ἄνθρωποι τῆς 9ης -10ης δεκαετίας μὲ ἀντιυπερτασικὰ φάρμακα. Οἱ ἐρευνητὲς βρῆκαν ὅτι ἡ δραστικὴ θεραπεία ποὺ ἐμείωσε τὴν πίεση στὰ ὅρια τοῦ φυσιολογικοῦ ἔναντι τῶν ὑπερτασικῶν ποὺ ἔπαιρναν εἰκονικὸ φάρμακο (ἀλεύρι), ἐμείωσε τὴ θνησιμότητα κατὰ 21% ἀπὸ ὁποιαδήποτε αἰτία, ἐλαττώνοντας κατὰ 64% τὸν κίνδυνο τῆς καρδιακῆς ἀνεπάρκειας καὶ 30% τὰ ἐγκεφαλικά. Αὐτὸ ἐπετεύχθη μὲ συνδυασμὸ φαρμάκων ἑνὸς α-ΜΕΑ (περιντοπρίλη) καὶ ἑνὸς ἤπιου διουρητικοῦ, τῆς ἰνταπαμίδης.
Αφήστε μια απάντηση