Παῦλος Κ. Τούτουζας
Καθηγητής – Διευθυντὴς
τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἱδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.)
Ἡ συνεχὴς καλὴ κυκλοφορία τοῦ αἵματος εἶναι ἀπαραίτητη σὲ κάθε λεπτὸ τῆς ζωῆς σου, σὲ ἐργασία, φαγητό, ψυχαγωγία, ὕπνο, σὲ θέσι ὄρθια, καθιστή, κατακεκλιμένη. Ἡ διαφορὰ τοῦ Σαββάτου ἀπὸ τὶς προηγούμενες ἡμέρες τῆς ἑβδομάδος τῆς Δημιουργίας ἦταν ὅτι, ἐνῷ σὲ ὅλα τὰ ὄντα τὸ κεφάλι, ὁ ἐγκέφαλος, εἶναι περίπου στὸ ἴδιο ὕψος μὲ τὴν καρδιά, τὸ Σάββατο ὁ ἄνθρωπος ἐβάδισε μὲ τὸ κεφάλι ἀρκετὰ ψηλότερα ἀπὸ τὴν καρδιά. Αὐτὸ εἶναι μοναδικὸ χαρακτηριστικὸ τοῦ νευρικοῦ συστήματος, λένε οἱ φυσιολόγοι. Κανένα ζῶο δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ξαπλώνῃ καὶ νὰ σηκώνεται ὄρθιο χωρὶς νὰ λιποθυμάῃ μὲ τὸ κεφάλι ψηλότερα ἀπὸ τὴν καρδιά. Ὡς γνωστὸν ἀνὰ τοὺς αἰῶνες ὁ θυμὸς ἢ ἡ ψυχὴ τοποθετεῖται πότε στὴν καρδιὰ καὶ πότε στὸν ἐγκέφαλο. Τὸ συμπαθητικὸ νευρικὸ σύστημα, τὰ νεῦρα τοῦ συμπαθητικοῦ, ποὺ χρησιμοποιοῦν οὐσίες ὅπως ἡ νοραδρεναλίνη καὶ ἀδρεναλίνη, εἶναι ἐκεῖνο ποὺ διατηρεῖ ἱκανοποιητικὴ παροχὴ αἵματος στὸν ἐγκέφαλο ἅμα τῇ ἐγέρσει ἐκ τῆς κλίνης ἢ μόλις σηκωθεῖς ἀπὸ τὸ κάθισμα. Ἔτσι ἀποφεύγεται ἡ πτώσι τῆς πιέσεως καὶ ἡ ἐλάττωσι αἱματώσεως τοῦ ἐγκεφάλου.
Σὲ ὀρθοστατικὴ ὑπότασι, ἡ πίεσι πέφτει ὅταν εἶσαι ὄρθιος, ὁ ἐγκέφαλος δὲν αἱματώνεται καλὰ καὶ τὰ πάντα στὸν ὀργανισμὸ διαμαρτύρονται. Τὰ πόδια κόβονται, ἀρχίζεις νὰ μὴ βλέπεις καλά, θολώνεις, ἱδρώνεις καὶ ἡ κοπέλα, νέα καὶ ὡραία, 20 περίπου ἐτῶν, πρὸ ἡμερῶν στὴν ἐκκλησία… πάρτην κάτω. Ἡ λειτουργικὴ ἀτμόσφαιρα ἤρεμη, κατανυκτικὴ στὴν Κύπρο, λίγο πρὶν ἀπὸ τὸ Πάτερ ἠμῶν, αἰφνιδίως διαταράσσεται μὲ φωνὲς-κραυγὲς …τρέξτε, γρήγορα στὸ νοσοκομεῖο. Γύρω της, σκυμμένοι τρεῖς ἢ τέσσερις καί….14 ὄρθιοι βλέπουν καὶ ἀνησυχοῦν. Ὁ παρατυχὼν ἰατρὸς μὴ χάσει…«… τὴν ὄντως Θεοτόκον Σὲ μεγαλύνομεν» τοῦ Ἄξιόν Ἐστι καὶ ἀμέσως ἤρεμος βαδίζει πέντε μέτρα πρὸς τὰ πίσω, προτρέπει ἡ παθοῦσα νὰ εἶναι ξαπλωμένη στὸ δάπεδο καὶ κάποια νὰ τῆς κρατάῃ τὰ πόδια ψηλότερα ἀπὸ τὴν καρδιά.Σκυφτὸς προσπαθεῖ νὰ πιάσῃ τὸ σφυγμὸ ποὺ ἦταν δύσκολα ψηλαφητός, ἡ κοπέλα εἶχε βλέμμα ἀπλανὲς καὶ ἐνίοτε συσπάσεις τοῦ προσώπου ἀλλὰ σὲ λίγα δευτερόλεπτα ἄρχισε νὰ αἰσθάνεται τὸ σφυγμικὸ κύμα βαθμηδὸν νὰ δυναμώνῃ καὶ στὸ λεπτὸ οἱ σφυγμοὶ ἀπὸ ἀραιοὶ ἔγιναν 60-70 τὸ λεπτὸ καὶ μεγάλοι. Τότε ἐκείνη μᾶς εἶδε ὅλους μὲ ὄψι φυσιολογική. Οἱ ὁδηγίες ἦταν νὰ μεταφερθῇ ἔξω ἀπὸ τὴν ἐκκλησία καὶ νὰ ξαπλώσῃ σὲ παγκάκι μὲ ἕνα μαξιλάρι στὰ πόδια γιὰ 10-15 λεπτά. Τελείωσε ἡ Λειτουργία, ἠρεμία στὸ κοινό, οὐδεὶς ρωτοῦσε γιὰ τὴν ἐξέλιξι τοῦ ἐπεισοδίου, ἀκόμη καὶ στὸ διπλανὸ καφενεῖο, τὸ ὁποῖο γέμιζε ἀπὸ τοὺς γνωστούς τῆς ἐκκλησίας. Ὁ εἰδικὸς ἔπινε τὸν καφέ του εὐχαριστημένος μὲ αὐτὴ τὴν ἠρεμία ὡς πρὸς τὴ λιποθυμία, ἐπειδή….no news, good news.
Θὰ μποροῦσε βέβαια ἡ κοπέλα νὰ προλάβῃ καὶ νὰ ἀποφύγῃ τὴ λιποθυμικὴ κρίσι, ἐὰν μὲ τὴν πρώτη αἴσθησι ἀδυναμίας ἔκαμε ἀναερόβια-ἰσομετρικὴ ἄσκησι, ποὺ ἀνεβάζει τὴν πίεσι, νὰ ἀκουμπήσῃ στὸν τοῖχο καὶ νὰ προσπαθήσῃ νὰ τὸν…ρίξῃ μὲ τὴν πλάτη. Ἔτσι προλαβαίνεις τὴ λιποθυμία. Ἂν ὅμως εἶσαι μακριὰ ἀπὸ τοῖχο, τότε σφίγγεις τὶς γροθιές σου δυνατά, 1-2 λεπτὰ ἤ…παίρνεις ὕψος, μπόι, πατώντας στὰ δάχτυλα τῶν ποδιῶν σὰν χορεύτρια καὶ κρατᾶς τὴν πιεσί σου ἱκανοποιητικὴ-φυσιολογική. Ἀμέσως μετὰ μὲ τέτοια ἐξέλιξι εἶναι καλὸ νὰ βγῇς ἀπὸ τὴν πολυκοσμία καὶ βρίσκεις ἔξω κάθισμα ὅπου ἀναπαύεσαι …ἀμερικάνικα, μὲ τὰ πόδια πάνω σὲ τραπέζι.
Αὐτὰ τώρα τὸ καλοκαίρι. Ἡ κοπέλα θέλει νὰ εἶναι ὄμορφη ὅμως πρέπει νὰ γνωρίζῃ ὅτι δὲν ἐπηρεάζεται, ἂν ἔχει 1-2 κιλὰ ἐπιπλέον. Τὸ πιθανότερο νὰ ἔκαμε δίαιτα καὶ τὸ Σαββάτο. Πρέπει νὰ γνωρίζῃ καλὰ ὁ λεπτός, μὲ πίεσι φυσιολογικὴ-χαμηλὴ ὅτι τὸ καλοκαίρι θέλει ὑγρὰ καὶ ἁλάτι. Ἱδρώνουμε καὶ χάνουμε περισσότερο ἁλάτι. Στὴν περίπτωσι αὐτὴ τὸ 10 ἢ 12 στὴ μεγάλη πίεσι-συστολική, εὔκολα πέφτει. Αὐτὰ ἰσχύουν περισσότερο σὲ ἐκείνους, ποὺ κάνουν δίαιτα καὶ δὲν προσέχουν. Πέραν αὐτῶν ὑπάρχουν ἡλικιωμένοι μὲ διαταραχὲς τοῦ νευρικοῦ συστήματος ἀπὸ π.χ. Πάρκινσον ἢ ἀτροφία συστήματος ὀργάνων, στοὺς ὁποίους εὔκολα ἡ πίεσι σὲ ὀρθοστασία καὶ νηστεία μπορεῖ νὰ προκαλέσῃ ὀρθοστατικὴ ὑπότασι. Πρέπει νὰ προσέχουν καὶ οἱ διαβητικοί, ἐπειδὴ μερικὲς φορὲς τὸ σάκχαρο προκαλεῖ νευροπάθεια. Σὲ ἄλλους ἡλικιωμένους ὑπεύθυνα εἶναι τὰ φάρμακα, τὰ ὁποῖα παίρνουν γιὰ διάφορες παθήσεις ἀλλά, παράλληλα, ἐμποδίζουν ἢ ἀναστέλλουν τὴ δράσι τῆς ἀδρεναλίνης καὶ ἔτσι μόλις σηκώνεται ὄρθιος ὁ πάσχων δὲν λειτουργεῖ ὁ μηχανισμὸς διατηρήσεως τῆς κανονικῆς παροχῆς αἵματος στὸν ἐγκέφαλο. Αὐτὸ γίνεται μὲ σύσπασι τῶν ἀρτηριῶν ἀπ’ τὴν ἀδρεναλίνη.
Μερικὲς φορὲς σὲ τυπικὲς λιποθυμίες ἀκοῦς καὶ γνῶμες γιὰ ἐπιληψία. Ὅμως ὁ ἐπιληπτικὸς εἶναι γνωστός, συνήθως κόσμος γνωρίζει ὅτι ἔχει κρίσεις. Ἐπιπλέον ὁ ἐπιληπτικὸς συχνὰ κάνει θόρυβο στὴν κρίσι, δαγκώνει τὴ γλώσσα του, ἔχει παραισθήσεις, τρόμο μὲ σπαστικὲς ἄτακτες κινήσεις, λερώνεται μὲ ἀπώλεια οὔρων, τὸ δέρμα του μπορεῖ νὰ φαίνεται κυανωτικὸ-μπλὲ καί, τελικά, ἔχει ἀπώλεια συνείδησης χωρὶς νὰ ἀπαντᾶ σὲ ἐρεθίσματα π.χ. τὸ τσίμπημα. Ἀντίθετα στὴν ὀρθοστατικὴ λιποθυμία ὁ ἄνθρωπος συνέρχεται ὡς ἀνωτέρω καὶ ὁ παρατηρητὴς σημειώνει τὶς μεταβολὲς στοὺς σφυγμούς, βραδυκαρδία ἢ ταχυκαρδία καί, ἰδιαίτερα τὴν ἐλάττωσι τοῦ σφυγμικοῦ κύματος μέχρις ἀδυναμίας νὰ τὸ ψηλαφίσῃ πάνω στὴν κρίσι καὶ ἀποκατάστασί του μόλις ὁ ἄνθρωπος συνέλθει. Μὲ πίεσι φυσιολογική, ἰδίως χαμηλή, τὸ καλοκαίρι πίνετε νερό, τρῶτε φαγητὸ μὲ περισσότερο ἁλάτι καὶ ἀποφεύγετε τὴν ἐξαντλητικὴ δίαιτα.
Αφήστε μια απάντηση