Παῦλος Κ. Τούτουζας
Καθηγητὴς – Διευθυντὴς τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἱδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.)
Ἔχεις περάσει τὰ 50 καὶ εἶσαι ὑπερτασικός, τρῶγε λοιπὸν κοτόπουλο, ψάρι, ἀνάλατα ἀμύγδαλα-καρύδια, τρῶγε χόρτα καὶ ἄφησε τὸ κόκκινο κρέας. Τὸ τραπέζι μπορεῖ νὰ ἔχει γαλακτερὰ μὲ λίγα ἢ καθόλου λίπη, ἀντὶ παχὺ καὶ μάλιστα κίτρινο τυρί. Νὰ τρῶς λάχανα καὶ φροῦτα καὶ νὰ ἀποφεύγεις σνὰκς καὶ ἐπιδόρπια μὲ ζάχαρη πολλή. Νὰ ἔχεις βέβαια τὸ ψωμί σου καὶ τὰ ζυμαρικά, ἀλλὰ ἀπὸ ὁλικῆς ἀλέσεως καρποὺς καὶ ὄχι τὸ πολυκοσκινισμένο λευκότατον ἀλεύρι. Προτιμᾶς πάντα τὸ ἴδιο τὸ φροῦτο μὲ τὶς ἴνες του καὶ ὄχι τὸ χυμό του. Ὡς πρὸς τὰ λίπη, μπρός σου νὰ ἔχεις πάντα ἀκόρεστα καὶ μάλιστα νὰ προτιμᾶς τὸ μονοακόρεστό μας λάδι τῆς ἐλιᾶς, ἀποφεύγοντας τὸ βούτυρο καὶ τὰ συναφῆ. Προπάντων νὰ ἀποφεύγεις τὸ ἁλάτι ἐσὺ ποὺ περπατᾶς καλὰ στὸ δεύτερο ἥμισύ της ζωῆς σου. Ἡ ἡμερήσια ποσότητα τοῦ ἁλατιοῦ ἀπὸ τὰ φαγητά σου νὰ εἶναι τὸ πολὺ μέχρι 5γρ ἁλάτι, κάτι τὸ ὁποῖο τὸ φθάνεις εὔκολα ἀφοῦ ὅλες οἱ τροφὲς ἔχουν μέσα τοὺς ἁλάτι καὶ ἰδίως τὸ ψωμί. Βλέπεις ὁ φούρναρης δὲν πειθαρχεῖ εὔκολα στοὺς κανονισμοὺς ποὺ ἐπιμένουν τὸ κιλὸ νὰ ἔχει τὸ πολὺ 10γρ ἁλάτι.
Ρωτᾶς ἂν ἔχει κάποια σημασία ἡ ἡλικία στὸ ἁλάτι, ἐπειδὴ ἐτόνισα τὰ χρόνια σου. Βεβαίως ἔχει πολὺ μεγάλη σημασία στοὺς ἡλικιωμένους. Ἐλάχιστα ἐπηρεάζεται μὲ τὸ ἁλάτι ἡ πίεση σὲ ἡλικία 20-25 ἐτῶν, ἐνῶ μετὰ τὰ 60 αὐξάνει σημαντικά. Ἀντίθετα ἐὰν τὸ ἁλάτι εἶναι λίγο στὸ φαγητὸ τότε ἡ ὑπέρταση δὲν ἐπηρεάζεται μὲ τὴν ἡλικία, μένει τὸ ἴδιο τόσο στὸν νέο ὅσο καὶ στὸν ἡλικιωμένο. Τὸ ἁλάτι συνδέεται πολὺ μὲ τὴν ὑπέρταση στοὺς ἡλικιωμένους. Τὸ νάτριο ποὺ ἔχει μέσα τὸ ἁλάτι, κύριο συστατικό του ἅλατος, ὁδηγεῖ σὲ αὔξηση τοῦ ὄγκου τῶν ὑγρῶν μέσα στὰ ἀγγεῖα. Ἔτσι αὐξάνεται ὅλη ἡ ποσότητα αἵματος τῆς κυκλοφορίας καὶ μαζὶ αὐξάνεται ἡ ἀντίσταση τῶν μικρῶν-μικρῶν ἀγγείων στὴ ροὴ τοῦ αἵματος. Ὅλα αὐτὰ σημαίνουν μηχανισμὸ ὑπέρτασης. Ὅταν ἀνεβαίνει ἡ πίεση, τότε ἔχουμε ἕνα φαινόμενο νατριούρησης, δηλαδὴ ἀποβολῆς νατρίου ἀπὸ τὰ οὔρα τὸ ὁποῖο παρασύρει καὶ ὑγρὰ μαζί του. Ἑπομένως μὲ τὴν νατριούρηση καὶ τὴν ἀποβολὴ τῶν ὑγρῶν θὰ ἔπρεπε νὰ ἐλαττωθεῖ καὶ ἡ πίεση ποὺ ἔχει αὐξηθεῖ. Ὅμως αὐτὸ δὲν συμβαίνει σὲ ὅλους, ἐπειδὴ ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν τὸ γονίδιο δὲν ἔχουν νατριούρηση καὶ ἔτσι κατακρατοῦνται τὰ ὑγρὰ μὲ ἐγκατάσταση μόνιμης ὑπέρτασης. Ἄλλωστε ἡ ὑπέρταση δὲν ἔχει συνήθως αἰτία συγκεκριμένη π.χ. μία πάθηση τοῦ νεφροῦ ἢ τῶν ἐπινεφριδίων, γι’αὐτὸ καὶ ὀνομάζεται ἰδιοπαθής, ἤγουν ἀγνώστου αἰτίας. Μὲ ἄλλα λόγια μπορεῖ νὰ φταίει μόνο τὸ φαγητὸ καὶ ἡ ἔλλειψη ἄσκησης. Νὰ φταίει τὸ πολὺ ἁλάτι, ἡ ἀκινησία καὶ τὸ αὐξημένο βάρος, ποὺ κουράζει τὸν ὀργανισμό. Αὐτὰ διεγείρουν τὸ συμπαθητικὸ νευρικὸ σύστημα, τὸν ἄξονα ρενίνης, ἀγγειοτασίνης, ἀλδοστερόνης κ.α. μὲ τελικὸ ἀποτέλεσμα τὴν αὐξημένη πίεση.
Ἔτσι πέρα ἀπὸ τὸ ἁλάτι, μετρᾶς καὶ τὶς θερμίδες ποὺ παίρνεις μὲ τὸ φαγητὸ γιὰ νὰ χάσεις μερικὰ κιλά, μετρᾶς τὶς θερμίδες ποὺ καταναλώνεις μὲ τὴν καθημερινὴ σωματικὴ ἄσκηση. Ἐφόσον εἶσαι ἀποτελεσματικός, τότε οἱ παραπάνω μηχανισμοὶ ὑπέρτασης σιγὰ-σιγὰ ὑποχωροῦν, οἱ ἀρτηρίες δὲν φέρνουν ἀντίσταση στὴν κυκλοφορία τοῦ αἵματος, ἀλλὰ καὶ τὸ αἷμα μὲ λιγότερα ὑγρὰ πλέον κυκλοφορεῖ μὲ χαμηλότερη πίεση. Ἐὰν ὅμως ἐξ ἀρχῆς ὑπάρχει ἰσοζύγιο σὲ φαγητὸ καὶ ἄσκηση καὶ δὲν εἶναι περισσότερες οἱ θερμίδες τοῦ φαγητοῦ ἀπὸ ἐκεῖνες ποὺ καταναλώνεις τὴν ἡμέρα, ἐὰν τὸ ἁλάτι τῆς ἡμέρας εἶναι λίγο, μὲ ἄλλα λόγια ἂν παραμένεις εὐκίνητος, λεπτὸς καὶ εὐχαριστημένος ἀπὸ τὴν μεγάλη ποικιλία ποὺ ἔχει τὸ φαγητό σου κάθε μέρα, ὅπερ σημαίνει ὅτι τὰ πᾶς καλὰ μὲ τὶς δουλειές σου (!), τότε οἱ πιθανότητες νὰ γίνεις ὑπερτασικὸς γερνώντας εἶναι περιορισμένες. Τότε οἱ μεγάλες ἀρτηρίες σου, ὅπως ἡ ἀορτή, οἱ καρωτίδες κ.α. δὲν σκληραίνουν τόσο γρήγορα ὥστε μὲ τὸ σφυγμὸ νὰ αὐξάνεται πολὺ ἡ συστολική, ἡ μεγάλη πίεση καὶ δὲν θὰ ἔχεις τοὺς παθολογικοὺς μηχανισμούς, ἀκόμη ἂν εἶσαι γιὸς ἢ κόρη ὑπερτασικοῦ. Ἐσὺ βεβαίως δὲν καπνίζεις καὶ τὸ ἀλκοὸλ εἶναι στὸ μέτρο, 1-3 ποτήρια τὴν ἡμέρα ὁ ἀνήρ, 1-2 ἡ γυνή.
Ἐὰν παραταῦτα ἐσὺ τὸ ἀποφάσισες νὰ γίνεις ὑπερτασικὸς γιατί θὲς νὰ εἶσαι πολὺ πιστὸς στὴν οἰκογένεια καὶ τὸ ὑπερτασικὸ γονίδιό σου εἶναι ἰσχυρό, τότε ἔχεις τὴν ἀρωγὴ τῶν φαρμάκων. Γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ ἄξονα ρενίνης, ἀγγειοτασίνης, ἀλδοστερόνης ἀρχίζεις μὲ ἕνα ἃ-ΜΕΑ ἢ σαρτάνη καὶ πορεύεσαι ἀναλόγως. Ἐφόσον ἡ πίεσή σου ὑποχωρήσει, καλῶς. Ἂν ὄχι ὁ γιατρός σου μπορεῖ νὰ αὐξήσει τὴ δόση τοῦ φαρμάκου ἢ τὸ πιθανότερο νὰ προσθέσει κάποιο ἄλλο ἀπὸ τὰ ἀποτελεσματικὰ φάρμακα ποὺ ἔχουμε σήμερα. Συνηθέστερα προσθέτει ἕνα ἀνταγωνιστὴ τοῦ ἀσβεστίου κι ἔτσι ρυθμίζεται ἡ πίεση. Σ’ἕνα νέο μπορεῖ νὰ δώσει β-ἀναστολέα, ἰδίως ἂν εἶναι ἀνήσυχος καὶ τρέχει ἡ καρδιά του. Ὑπάρχει βέβαια καὶ τὸ διουρητικό, τὸ ὁποῖο χρησιμοποιοῦμε σὲ ἐπιρρεπεῖς πρὸς καρδιακὴ ἀνεπάρκεια, ἢ τέλος πάντων, ἀνθρώπους ἡλικιωμένους ποὺ κατακρατοῦν ὑγρὰ μὲ ἐλαφρὰ δυσφορία καὶ οἰδήματα στὰ κάτω ἄκρα. Πάντως τὸ διουρητικὸ δίνεται καὶ σὲ νέους μὲ ὑπέρταση, ἐφόσον ἔτσι κρίνεται καλύτερα ἀπὸ τὸν θεράποντα γιατρό.
Αφήστε μια απάντηση