Πρὸς τὴν Ἐφημερίδα Καθημερινὴ 22.8.2012
Κύριε διευθυντά,
Πέρασε περίπου ἕνας μήνας ἀπὸ τότε ποὺ ἄρχισε ἡ διαμάχη γιὰ τὸ περιβόητο βιβλίο τῆς E’ καὶ Στ’ τάξεως Δημοτικοῦ, μὲ ἐντεινόμενες ἀντιπαραθέσεις μεταξὺ τῶν πολεμίων καὶ τῶν ὑπερασπιστῶν τούτου, χωρίς, ὡστόσο, νὰ ἔχει γίνει ἀντιληπτὸ γιὰ τὸν εὑρισκόμενο σὲ σύγχυση πολὺ κόσμο, ποία εἶναι στὴν πραγματικότητα ἡ οὐσία τοῦ προβλήματος.
Καὶ συγκεκριμένα: Οἱ μὲν ὑποστηρικτὲς τοῦ βιβλίου ἑστιάζουν τὴν ὑπεράσπισή του κυρίως στὸ ὅτι τὸ ἐπίμαχο βιβλίο εἶναι γλωσσολογικὰ ὀρθὸ (ἀφοῦ στὸν προφορικὸ λόγο τὰ φωνήεντα –φωνηεντικοὶ φθόγγοι– στὴ Νέα Ἑλληνικὴ εἶναι 5) καὶ ὅτι κανένα ἀπὸ τὰ 24 γράμματα τοῦ ἀλφαβήτου μας δὲν καταργεῖται, οἱ δὲ πολέμιοι τοῦ βιβλίου ὑποστηρίζουν ὅτι τὰ φωνήεντα τῆς Ἑλληνικῆς εἶναι 7, ὅτι στὸ βιβλίο καταργοῦνται τὰ φωνήεντα «η, υ, ω», καθὼς ἐπίσης καὶ τὰ σύμφωνα «ξ, ψ», καὶ ὅτι η Νέα Γραμματικὴ εἰσάγει 3 νέα διψήφια σύμφωνα «μπ, ντ, γκ».
Ἡ βασικὴ αἰτία ποὺ προκάλεσε τὴ διάσταση αὐτῶν τῶν ἀπόψεων ὀφείλεται στὸ ὅτι στὴ σελίδα 36 τοῦ βιβλίου παρουσιάζονται 5 φωνήεντα καὶ 18 σύμφωνα, εἰς δὲ τὸ ἄνω μέρος τῆς ἴδιας σελίδας 36 (καὶ μάλιστα σὲ τίτλο) ἀναγράφεται «Μιλῶ καὶ γράφω», δηλαδὴ στὸ ρῆμα «Μιλῶ» προστίθεται καὶ τὸ ρῆμα «γράφω», καὶ ἔτσι συμπεραίνεται –ἐμμέσως πλὴν σαφῶς– ὅτι ἡ φωνητικὴ ὀρθογραφία στὴν ὁποία δὲν ὑπάρχει διαφορὰ μεταξὺ (ο, ω), (ε, αι), ὡς καὶ (η, ι, οι, υ, ει) θὰ ἐπιβληθεῖ στὸν γραπτὸ λόγο, πράγμα ὅμως ἀδιανόητο! Καὶ τοῦτο, διότι η γραφὴ μιᾶς γλώσσας ἔχει καθοριστικὴ σημασία γιὰ τὴν ταυτότητά της. Eἰδικότερα, ἡ Ἑλληνικὴ Γραφὴ παραμένει διαχρονικὰ ἀναλλοίωτη γιὰ δυόμισι περίπου χιλιάδες χρόνια, θεωρούμενη ὡς ἀνεκτίμητης ἀξίας στοιχεῖο τοῦ παγκοσμίου πολιτισμοῦ. Πράγματι, ἀντίθετα ἀπὸ τὸν προφορικὸ λόγο, ποὺ μεταβάλλεται μὲ τὸν χρόνο ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τόπο σὲ τόπο, ἡ Ἑλληνικὴ Γραφὴ διατηρεῖται ἀμετάβλητη, ὡς γενικὰ ἀποδεκτὸ σύμβολο ἀναφορᾶς γιὰ τὴ διαχρονικότητα καὶ τὴν οἰκουμενικότητά της.
Οἱ φόβοι ἐπικρατήσεως τῆς φωνητικῆς ὀρθογραφίας (γραφῆς) καὶ σὲ ἑπομένη φάση τοῦ λατινικοῦ ἀλφαβήτου (ποὺ ὁδηγοῦν στὴν ἀποκοπὴ τῆς Νεοελληνικῆς ἀπὸ τὴν Ἀρχαία Ἑλληνικὴ) δικαιολογοῦνται ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι ἀνάλογες προσπάθειες εἶχαν γίνει κατὰ καιροὺς στὸ παρελθόν, ἀλλὰ προσέκρουσαν σὲ σφοδρὲς ἀντιδράσεις.
H γλῶσσα μας δὲν εἶναι ἀγαθὸ ποὺ ἐνδιαφέρει μόνο τοὺς γλωσσολόγους, ἀλλὰ εἶναι ὑπόθεση ὅλων μας μὲ διάφορο βέβαια βαθμὸ εὐθύνης τοῦ κάθε χρήστη ἀναλόγως τῆς εἰδικότητός του. Ἔτσι εἶναι εὔλογο τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴ γλῶσσα μας ὄχι μόνον ὅσων ἀνήκουν στὶς θεωρητικὲς ἐπιστῆμες, ἀλλὰ καὶ ἐκείνων ποὺ ἀνήκουν στὶς θετικὲς ἐπιστῆμες (τὶς λεγόμενες «ἀκριβεῖς»), οἱ ὁποῖες ἀπαιτοῦν στὸν γραπτὸ λόγο σαφήνεια, ὀρθότητα καὶ ἀκρίβεια, κυρίαρχα στοιχεῖα τῆς Ἑλληνικῆς. Χαρακτηριστικὸ εἶναι ὅτι ἡ Ἑλληνικὴ μὲ τοὺς ἀπαράμιλλους γραμματικοὺς καὶ συντακτικοὺς κανόνες καὶ τὴν ἐν γένει μαθηματική της δομή ἔχει θεωρηθεῖ φαινόμενο τελειότητας καὶ συνέχειας μὲ μοναδικὴ ἀκτινοβολία σ’ ὅλο τὸν κόσμο. Kατά τὸν κορυφαῖο ἑλληνιστὴ καὶ καθηγητὴ γλωσσολογίας κ. F. R. Adrados, ἡ Ἑλληνικὴ ἀπὸ τὴν Μυκηναϊκὴ Ἐποχὴ μέχρι σήμερα μὲ τὶς διάφορες ἐκφάνσεις της εἶναι μία, ἑνιαία, ἀδιαίρετη καὶ ἀδιάσπαστη, ἀποτελοῦσα ἕνα διαχρονικὰ ἐξελισσόμενο μὲ τὴ δική του δυναμικὴ σύνολο. Ἡ ἀποκοπὴ τῆς Νεοελληνικῆς ἀπὸ τὶς ρίζες της, τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά, εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν κακοποίηση τῆς γλώσσας μας ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὰ MME – ἀλλὰ καὶ τὴ γνωστὴ σὲ ὅλους μας συρρίκνωση τοῦ λεξιλογίου καὶ τὴν ἀδυναμία ἐκφράσεως τῆς νεολαίας μας.
Χαρακτηριστικὸ εἶναι ἀκόμη ὅτι οἱ ὑποστηρικτὲς τοῦ βιβλίου ἀποφεύγουν νὰ δηλώσουν εὐθέως, ἐὰν τοῦτο ἀπὸ παιδαγωγικῆς ἀπόψεως εἶναι κατάλληλο για μαθητὲς τοῦ Δημοτικοῦ. Τέτοια σχολικὰ ἐγχειρίδια γράφονται, ἐν γένει, ὄχι ἀπὸ γλωσσολόγους (χωρὶς πεῖρα διδασκαλίας σὲ μαθητὲς τοῦ Δημοτικοῦ), οἱ ὁποῖοι ἄλλωστε δὲν πρόκειται νὰ τὰ διδάξουν, ἀλλὰ ἀπὸ ἐκπαιδευτικοὺς μὲ μεγάλη διδακτικὴ καὶ παιδαγωγικὴ ἐμπειρία σὲ συνεργασία πάντα μὲ δασκάλους Δημοτικοῦ, οἱ ὁποῖοι καὶ θὰ ἔχουν τὴν εὐθύνη διδασκαλίας τους. Αὐτονόητο εἶναι ὅτι τὰ ἐγχειρίδια αὐτὰ στὴ συνέχεια θὰ ὑποστοῦν τὸν προσήκοντα ἔλεγχο ἀπὸ εὐρύτερο κύκλο καθ’ ὕλην ἁρμοδίων. Ἀντιθέτως, κατὰ τὴ σύνταξη τοῦ ἐπίμαχου βιβλίου (ὅπως φαίνεται ἀπὸ δήλωση τῆς πρώτης τῶν συγγραφέων) δὲν ζητήθηκε ἡ συμβουλὴ δασκάλων ἑλληνικῶν σχολείων. Ὅπως δὲ μοῦ ἐγνώρισε διεθνοῦς ἐμβέλειας καθηγήτρια κλασσικῆς φιλολογίας (γνωστοῦ ξένου πανεπιστημίου), οἱ συντάκτες τοῦ βιβλίου «ἔχουν υἱοθετήσει ἐγχειρίδια γιὰ τὴν ἀγγλικὴ γλώσσα χωρὶς πολλὴ σκέψη» καὶ ὅτι τὸ μόνο ποὺ θὰ καταφέρουν εἶναι νὰ προκαλέσουν μεγαλύτερη σύγχυση!
Καὶ ὅλα αὐτὰ θὰ εἶχαν ἀποφευχθεῖ ἂν τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας εἶχε ζητήσει τὴ γνώμη τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, ὅπως ἄλλωστε εἶχε πράξει στὸ πρόσφατο παρελθὸν γιὰ ἀναλόγου σπουδαιότητας θέματα. Πράγματι, κατὰ τὸ προοίμιο τῆς κυρωθείσας μὲ τὸ N. 4398/1929 συντακτικῆς ἀπόφασης περὶ Ὀργανισμοῦ τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν «ἡ ἵδρυσις Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν ἐν Ἑλλάδι εἶναι Ἐθνικὴ ἀνάγκη ἐκ τῶν μεγίστων, ὅπως φωτίζει καὶ χειραγωγεῖ τὰς δημοσίας ὑπηρεσίας, μελετᾶ καὶ κανονίζει τὰ τῆς Ἐθνικῆς ἡμῶν γλώσσης, παρασκευάζει καὶ συντάσσει καὶ δημοσιεύει τὴν Γραμματικήν, τὸ Συντακτικὸν καὶ τὰ Λεξικὰ αὐτῆς…». Ἐν προκειμένω ὑπάρχει προσωπικὴ ἐπιστολὴ διαμαρτυρίας τοῦ προέδρου τῆς Ἀκαδημίας κ. Γ. Κοντόπουλου γιὰ τὸ βιβλίο αὐτὸ πρὸς τὸν Ὑπουργὸ Παιδείας.
Ἐν ὄψει τούτων ἐπιβάλλεται ἡ ἐπανεξέταση τοῦ ζητήματος, ἡ ἀπόσυρση τοῦ βιβλίου καὶ ἡ χρήση προσωρινῶς τῶν προηγουμένων ἤδη δοκιμασμένων διδακτικῶν βιβλίων γραμματικῆς.
Ἀντώνιος Κουνάδης, Ἀκαδημαϊκός, Ὁμ. Καθ. Ε.Μ.Π.
Ἐπιπροθέτως τῶν ἀνωτέρω θὰ ἠδυνάμεθα νὰ τονίσωμεν, ὅτι γάλλοι, ἄγγλοι, γερμανοὶ κ.λπ. γράφουν:
Hellenique, hellenic, pharmacy, pharmacie κ.ο.κ.
Ἀκόμα καὶ οἱ τοῦρκοι εἰς τουριστικὰ ἔντυπα γράφουν:
HAGIA SOPHIA…
Δὲν τολμᾶ δὲ νὰ προτείνῃ κανεὶς εἰς Γάλλον νὰ ἐξαλείψῃ τοὺς τρεῖς τόνους τῆς γαλλικῆς ἀλφαβήτου, ἢ νὰ γράψῃ τὸ beaucoup – bocou, ἢ τὸ couteau – couto.
Οὔτε νὰ προτείνει εἰς Ἄγγλον νὰ γράψῃ ἀντὶ thought -thot, ἀντὶ wrought – rot, ἢ
εἰς ἕνα Γερμανὸν νὰ γράψῃ ἀντὶ Gemutsbeschaffenheit -Gemutsbesafenheit , ἢ ἀντὶ Erbschleicher – Erbsleiher !
Ἤ εἰς τοὺς Ἰσπανοὺς νὰ παραλείψουν τὴν περισπωμένην ἐπάνω ἀπὸ τὰ σύμφωνά των. Πρὸς τοῦτο ἐπρωτοστάτησεν ἡ Ἀκαδημία τῆς Ἰσπανίας.
Ἡ ἐπίσημος ἑλληνικὴ Ἀκαδημία ὡς σῶμα διατὶ δὲν κεραυνοβολεῖ τοὺς δολοφόνους τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης ;
Ἀξίζουν θερμότατα ἐγκάρδια συγχαρητήρια καὶ ἀπόδοσις εὐγνωμοσύνης ἀπὸ ὅλους τοὺς νουνεχεῖς Ἕλλήνας πρὸς τὸν Πρόεδρον τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν κ. Γεώργιον Κοντόπουλον καὶ τὸν Ἀκαδημαϊκὸν Καθηγητὴν κ. Ἀντώνιον Κουνάδην.
Εἴθε καὶ ὅλοι οἱ ἄλλοι Ἀκαδημαϊκοὶ καθὼς καὶ ἡ πνευματικὴ καὶ θρησκευτικὴ ἡγεσία καὶ ὅλοι νὰ ἀντιδράσωμεν τώρα παντοιοτρόπως, πρὶν αὔριο εἶναι πολὺ ἀργά.
Αφήστε μια απάντηση