Παῦλος Κ. Τούτουζας
Καθηγητὴς – Διευθυντὴς τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἱδρύματος Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.)
Ἡ τακτικὴ σωματικὴ ἄσκησις εὑρίσκεται εἰς τὴν κορυφὴν τῆς πυραμίδας τῶν παραγόντων, ποὺ σχετίζονται μὲ τὴν ὑγείαν, καθὼς συμβάλλει εἰς τὴν ὁμαλὴν βιολογικὴν ἀνάπτυξιν ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν ὁλοκλήρωσιν τῶν νοητικῶν καὶ συναισθηματικῶν χαρακτηριστικῶν τοῦ προσώπου. Πληθώρα ἐρευνῶν ἀποδεικνύει τὰς εὐεργετικὰς ἐπιδράσεις τῆς ἀσκήσεως σὲ βιολογικοὺς δεῖκτες καὶ εἰς τὴν πρόληψιν νοσημάτων φθορᾶς, ἐνῷ εἶναι πολλὰ τὰ ἐρευνητικὰ δεδομένα, ποὺ καταδεικνύουν τὴν θετικὴν ἐπίδρασιν τῆς σωματικῆς ἀσκήσεως καὶ εἰς γνωστικὰς λειτουργίας, ὅπως ἡ μάθησις καὶ ἡ μνήμη. Συγκεκριμένα ἔχει τεκμηριωθῆ, πλέον, ἡ σχέσις τῆς συστηματικῆς ἀσκήσεως μὲ τὴν διατήρησιν τῶν νοητικῶν λειτουργιῶν εἰς τοὺς ἡλικιωμένους, καθὼς καὶ ἡ συμβολή της εἰς τὴν μείωσιν τοῦ κινδύνου ἐμφανίσεως τῆς νόσου Alzheimer. Ἡ νοητικὴ δυσλειτουργία εἰς τὴν τρίτην ἡλικίαν ἀποτελεῖ ἕνα σοβαρὸ πρόβλημα δημόσιας ὑγείας, δεδομένου ὅτι τὸ ποσοστὸ τῶν ἡλικιωμένων καὶ ὑπερηλίκων ἀναμένεται νὰ αὐξηθῇ τὰ ἑπόμενα χρόνια, λόγω τῆς αὐξήσεως τοῦ προσδόκιμου ζωῆς. Ἡ βελτίωσις τῶν γνωστικῶν λειτουργιῶν, ὡς ἀποτέλεσμα συστηματικῆς σωματικῆς ἀσκήσεως, ἑρμηνεύεται ἀπὸ τὴν καλλιτέραν αἱμάτωσιν τοῦ ἱππόκαμπου, τοῦ τμήματος τοῦ ἐγκεφάλου, ποὺ εἶναι ὑπεύθυνον διὰ τὴν μάθησιν καὶ τὴν μνήμη. (Ἀντ. Χριστοδούλου, M.Sc., Ph.D., Ὑπεύθυνος Ἀγωγῆς Ὑγείας).
Τὸ ἀρχαῖον ρητὸν «νοῦς ὑγιὴς ἐν σώματι ὑγιεῖ» ἐπιβεβαιώνεται καὶ εἰς τὰ παιδιά. Ἀρκετοὶ ἐρευνητὲς ἠθέλησαν νὰ ἐξετάσουν ἂν ἡ αὔξησις τῶν ὡρῶν φυσικῆς ἀγωγῆς εἰς τὸ σχολεῖον ἐπηρεάζει τὶς ἐπιδόσεις τῶν μαθητῶν εἰς τὰ ὑπόλοιπα μαθήματα τοῦ σχολικοῦ προγράμματος. Διεπιστώθη, λοιπόν, ὅτι παρ᾿ ὅλον ποὺ οἱ ὧρες τῆς σχολικῆς φυσικῆς ἀγωγῆς ηὐξήθηκαν εἰς βάρος τῶν ὑπολοίπων μαθημάτων, οἱ μαθητὲς ποὺ ἀσκοῦνταν περισσότερον σημείωσαν παρόμοιες ἢ καλλίτερες ἐπιδόσεις εἰς εἰδικὰ τέστ γλωσσικῶν καὶ μαθηματικῶν δεξιοτήτων, σὲ σχέσι μὲ τοὺς μαθητὲς, ποὺ ἀκολουθοῦσαν τὸ κανονικὸ σχολικὸ πρόγραμμα. Σὲ παρόμοια συμπεράσματα κατέληξαν καὶ ἔρευνες, ποὺ μελέτησαν τὴν ἐπίδρασιν τῆς ἐξωσχολικῆς φυσικῆς δραστηριότητος εἰς τὴν σχολικὴν ἐπίδοσιν τῶν μαθητῶν. Σὲ μία ἔρευνα, ποὺ διεξήχθη εἰς τὸν Καναδὰ, ἀπεδείχθη, ὅτι ἡ καθημερινὴ σωματικὴ δραστηριότητα καὶ ἡ προαγωγὴ ὑγιεινῆς διατροφικῆς συμπεριφορᾶς εἰς τὸ σχολεῖον βελτίωσαν θεαματικὰ τὶς ἐπιδόσεις τῶν μαθητῶν. Οἱ μαθητές, ποὺ συμμετεῖχαν εἰς τὴν συγκεκριμένην παρέμβασιν, παρουσίασαν πολὺ μεγαλύτερη βελτίωσιν εἰς τὴν γραφήν, τὴν ἀνάγνωσιν καὶ τὰ μαθηματικά, σὲ σχέσιν μὲ τὶς ἀντίστοιχες ἐπιδόσεις τῶν μαθητῶν, ποὺ δὲ συμμετεῖχαν εἰς τὸ πρόγραμμα. Εἰς τὴν προαναφερθεῖσαν μελέτην ἀνεφέρθη ἐπίσης, πὼς μειώθηκαν οἱ καβγάδες καὶ οἱ ἀπουσίες εἰς τὰ σχολεῖα τῆς παρεμβάσεως. Ἀρκετὲς ἔρευνες ἔδειξαν, πὼς ἡ αὔξησις τῶν ὡρῶν τῆς σχολικῆς φυσικῆς ἀγωγῆς εἶχε εὐνοϊκὴν ἐπίδρασιν καὶ εἰς τὴν συμπεριφορὰν τῶν μαθητῶν μέσα εἰς τὴν τάξιν. Ἐπιπλέον κοινὸ εὕρημα σὲ πολλὲς ἔρευνες ἀποτελεῖ ἡ θετικὴ συσχέτισις τῆς σχολικῆς φυσικῆς ἀγωγῆς ἢ καὶ τῆς ἐξωσχολικῆς φυσικῆς δραστηριότητος μὲ τὴν βελτίωσιν τῆς αὐτοεκτιμήσεως, τῆς διαθέσεως καὶ τῆς ἀντιμετωπίσεως τοῦ ἄγχους, μία συσχέτισις, ποὺ μπορεῖ νὰ συμβάλλῃ σημαντικὰ εἰς τὴν μείωσιν τῆς σχολικῆς ἀποτυχίας καὶ τῆς πρόωρης ἐγκαταλείψεως τῆς ὑποχρεωτικῆς ἐκπαιδεύσεως.
Ἀντιλαμβάνεται κανεὶς τὴν καλὴν σχέσιν σωματικῆς ἀσκήσεως καὶ νοητικῆς ἀποδόσεως βάσει τῆς ἔννοιας τῆς πειθαρχίας. Εἶναι γεγονός, ὅτι ἡ πειθαρχία ἀποτελεῖ πρώτη ἀρετὴ σὲ κάθε ἐργασία καί, φυσικά, εἰς τὴν παρακολούθησιν τοῦ μαθήματος μέσα εἰς τὴν τάξιν. Καὶ εἶναι ἀδύνατον νὰ γίνῃ ὁποιαδήποτε, ἀκόμη καὶ ἡ ἁπλούστερη σωματικὴ ἄσκησις, χωρὶς τὴν θαυμαστὴν πειθαρχίαν ὅλων τῶν μυῶν, δεκάδων ἢ καὶ ἑκατοντάδων εἰς τὸ πρόσταγμα τοῦ ἐγκεφάλου. Θέλει ἀπόλυτον πειθαρχίαν νοὸς καὶ σώματος ἤ τὸ πότε, ποῖοι μύες, πόση διάρκεια καὶ σὲ πόσο βαθμὸν θὰ συσπῶνται οἱ μέν, καὶ θὰ χαλαρώνωνται οἱ ἄλλοι, διὰ νὰ ἐπιτύχῃς μίαν καλὴν ἐπίκυψιν ἢ ὡς χορεύτρια νὰ σταθῇς ἐπ’ ὀλίγον ὄρθια εἰς τὰ δάκτυλα τοῦ ἑνὸς ποδιοῦ μὲ ὁριζόντια ἔκθεσιν τῶν ἄνω ἄκρων. Τὸ κέρδος, ποὺ ἔχει κάποιος ἀμέσως μετὰ τὴν γυμναστικήν του ἀπὸ αὐτὴν τὴν πειθαρχίαν εἶναι μεγάλο. Καὶ ὁ ἀσκούμενος κατακλύζεται ἀπὸ μίαν αἰσιοδοξίαν, ὅτι θὰ εἶναι πιὸ ἀποτελεσματικὸς εἰς τὴν ἐργασίαν τῆς ἡμέρας, πνευματικὴν ἢ χειρωνακτικήν.
Ἀπὸ πλευρᾶς κυκλοφορικοῦ συστήματος, μὲ τὴν σωματικὴν ἄσκησιν ἔχεις μόνον ὀφέλη. Ἡ κυκλοφορία τοῦ αἵματος εἶναι καλλιτέρα σὲ ὅλο τὸ σῶμα, ἀπὸ τὸν ἐγκέφαλον μέχρι τὰ πόδια, τὰ κύτταρα λαμβάνουν περισσότερο ὀξυγόνον. Αὐτὰ γίνονται μὲ ἀντίστοιχη αὔξησιν τῶν καρδιακῶν παλμῶν, συχνὰ ἄνω τῶν 100 κατὰ λεπτὸν καὶ σχετικὴ αὔξησιν τῆς πιέσεως π.χ. ἀπὸ 12 εἰς τὸ 13-15 ἢ καὶ περισσότερον. Εἰς τὸν ὑπερτασικὸν ἡ αὔξησις τῆς πιέσεως εἶναι μεγαλύτερη, ἐὰν π.χ. ὑπὸ θεραπεία εἶναι εἰς τὸ 13 μπορεῖ νὰ φθάσῃ 18 καὶ 20. Αὐτὲς οἱ αὐξήσεις εἶναι μεγαλύτερες, ὅταν τὸ πρόσωπον δὲν γυμνάζεται καὶ ἀποφασίζῃ νὰ τὸ κάνῃ. Τότε, τὴν πρώτην, δεύτερην, τρίτην ἡμέρα τῆς γυμναστικῆς τὸ 20 τοῦ ὑπερτασικοῦ ἀρχίζει σταδιακὰ νὰ ὑποχωρῇ πρὸς τὸ 18, 17 ἢ καὶ ὀλιγώτερον μετὰ ἀπὸ ὀλίγας ἑβδομάδας. Τὸ σπουδαιότερον εἶναι ὅτι εἰς τὸν ὑπερτασικὸν μὲ τακτικὴν ἄσκησιν ἡ πίεσις σὲ ἠρεμία, κατὰ τὴν ἀνάπαυσιν καὶ τὸν ὕπνον, εἶναι χαμηλότερη ἀπὸ ὅσο ἦταν πρὶν ἀρχίσῃ νὰ ἀσκῆται. Τὴν ἰδίαν εὐεργετικὴν ἐπίδρασιν τῆς ἀσκήσεως ἔχει καὶ ὁ διαβητικός, ἐὰν μὲ τὸ φαγητὸν του παίρνει τὶς ἴδιες θερμίδας τὴν ἡμέρα. Τὸ σάκχαρο ὑποχωρεῖ καὶ μάλιστα συνοδεύεται ἀπὸ ἐλάττωσιν τῶν τριγλυκεριδίων. Ἐπωφελὴς εἶναι καὶ ἡ ἐπίδρασις τῆς ἀσκήσεως εἰς τὴν καλὴν HDL χοληστερίνην, ἡ ὁποία αὐξάνεται εἰς τὸ αἷμα.
Τ᾿ ἀνωτέρω εἶναι ὡρισμένα ἀπὸ τὰ πιὸ ἁδρὰ στοιχεῖα μὲ τὰ ὁποῖα εἶναι ἑδραιωμένη ἡ θέσις τῆς ἀσκήσεως εἰς τὴν διατήρησιν τῆς καλῆς ὑγείας μὲ χαρακτηριστικά: πειθαρχία, ἀγωνιστικότητα, διάθεσιν καλήν, αἰσιοδοξίαν εἰς πολλὰ ἔτη.
Αφήστε μια απάντηση