ὑπὸ Ἀνδρέα Καψάλη, συν/χου ὑπαλλήλου τῆς Ἐθνικῆς Στατιστικῆς Ὑπηρεσίας.
Ὅταν ὁραματιζόμεθα τὸ μέλλον καὶ χαράσσομε τὴν πορεία τῆς χώρας πρὸς τὸ 2020, κάνοντες προγράμματα καὶ θέτοντες στόχους, δὲν ἠμποροῦμε νὰ μὴ κάνωμε λόγο καὶ νὰ μὴ ἀναφερθῶμε εἰς τοὺς τομεῖς τῆς δημοσιότητος καὶ τῶν δημοσίων σχέσεων, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀπαραίτητοι διὰ τὴν ἐπιτυχία αὐτῶν τῶν στόχων καὶ τῶν ὁραμάτων. Ἡ μεθοδολογία ἑνὸς ἔργου π.χ. ἡ ὀργάνωσις μιᾶς ἐπιχειρήσεως, τὸ μέγεθος, ὁ κλάδος δραστηριότητος. Ὁ τόπος ἐγκαταστάσεως ἀποτελοῦν τὸ «εἶναι» τῆς ἐπιχειρήσεως. Ὑπάρχει ὅμως καὶ τὸ ἕτερο σκέλος προετοιμασίας τῆς ἐπιχειρήσεως, ποὺ ἀναφέρεται εἰς τὸ «φαίνεσθαι» αὐτῆς τῆς ἐργασίας δηλ. πῶς ἐμφανίζεται εἰς τὸ κοινὸ καὶ εἰς τοὺς συναλλασσόμενους μὲ αὐτή. Ὅ,τι μεθοδολογικὸ θὰ παρουσιασθῇ εἰς τὴν παροῦσα μελέτη ἀποτελεῖ τὸ «εἶναι» τοῦ ἔργου τῆς ἐπιχειρήσεως καὶ ὅ,τι προταθῆ θὰ ἀναφέρεται εἰς τὸ «φαίνεσθαι», διότι διὰ τὴν ἐπιτυχία μιᾶς ἐπιχειρήσεως δὲν ἀρκοῦν οἱ εἰδικευμένοι ἐπιστήμονες ἀλλὰ χρειάζεται καὶ ἡ βοήθεια τοῦ κοινοῦ, ποὺ συναλλάσσεται μὲ αὐτή. Ἂν δὲν ὑπάρξῃ συμπαράστασις τοῦ ἁπλοῦ πολίτου καὶ δὲν πεισθῆ ὅτι, ὅ,τι κάνει ἡ ἐπιχείρησις, εἶναι γιὰ τὸ ἀτομικὸ καὶ συλλογικὸ καλό, δὲν κάνομε τίποτε. Αὐτὴ λοιπὸν τὴν σχέσι μεταξὺ ἐπιχειρήσεως καὶ κοινοῦ ἔρχεται νὰ καλύψῃ ἡ δημοσιότης καὶ οἱ δημόσιες σχέσεις.
Καιρὸς ὅμως νὰ δώσωμε τὸν ὁρισμὸ τῶν Δημοσίων Σχέσεων (Δ.Σ. χάριν συντομίας). Δ.Σ. εἶναι λειτούργημα ἀμφίδρομης ἐπικοινωνίας, ποὺ μετὰ ἀπὸ ἔρευνα καὶ ἀντικειμενικὴ πληροφόρησι στοχεύει εἰς τὴν δημιουργία κλίματος ἐμπιστοσύνης καὶ ἀλληλοκατανοήσεως ἀνάμεσα εἰς μία ὀργανωμένη ὁμάδα ἢ ἄτομο καὶ εἰς τὸ κοινό των, γιὰ νὰ πετύχῃ τὴν ἀνάπτυξιν τῆς ἐπικοινωνίας καὶ τῶν σχέσεών των εἰς βάσιν ἀμοιβαίου συμφέροντος. Οἱ Δ.Σ. ὡς ὁλοκληρωμένη λειτουργία ἀμφίδρομης ἐπικοινωνίας μέσα εἰς τὴν Διοίκησιν, στοχεύει εἰς τὴν χάραξιν καὶ ἐφαρμογὴ ἀναπτύξεως σχέσεων ἐπικοινωνίας διὰ τὴν ἐμπέδωσιν κλίματος ἐμπιστοσύνης, ἀλληλοκατανοήσεως μεταξὺ τῆς διοικήσεως, τῶν ὀργανώσεων καὶ τῶν ὁμάδων τοῦ κοινοῦ, ποὺ εὑρίσκονται ἐντὸς αὐτῶν (ἐσωτερικὲς Δ.Σ.) ἢ σ’ ἐκεῖνες ποὺ εὑρίσκονται ἐκτὸς (ἐξωτερικὲς Δ.Σ) π.χ. μία ἐκδρομή. Ἔτσι οἱ Δ.Σ. μὲ ἕνα καλὸν σχεδιασμὸν καὶ προγραμματισμὸν ἐπιδιώκουν τὴν διατήρησιν ἢ δημιουργίαν σωστῆς εἰκόνος γιὰ τὶς ὀργανώσεις ἢ τὰ ἄτομα στὴν Κοινὴν Γνώμην ἢ σὲ ὁμάδες τοῦ Κοινοῦ μὲ ἀντικειμενικὴν πληροφόρησιν καὶ ἐλεύθερον διάλογον. Οἱ Δ.Σ. εἶναι μία ἐφαρμογὴ ἐμπειρικῶν καὶ θεωρητικῶν γνώσεων, εἶναι μία τεχνικὴ καὶ μία τέχνη. Τέχνη ν’ ἀποκαθιστᾶς γέφυρες ἐπικοινωνίας, τέχνη νὰ πληροφορῇς καὶ νὰ ἐξηγῇς, τέχνη νὰ δημιουργῇς φιλίες καὶ συμπάθειες, ἐνθουσιασμόν. Οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις εἶναι ἔννοια εὐρύτερη τῶν δημοσίων σχέσεων εἶναι ἕνας τρόπος συμπεριφορᾶς εἰς τὸ προσωπικὸν τῶν ὑπηρεσιῶν μὲ τὰ ἰδεώδη καὶ τὶς ἀξίες μίας δημοκρατικῆς κοινωνίας.
Διαφορὰ δημοσίων σχέσεων καὶ προπαγάνδας
Εἰς τὶς Δ.Σ. ἡ ἐνημέρωσις καὶ πληροφόρησις τοῦ κοινοῦ ἔχει σὰν μοναδικὴ πηγὴ τὰ γεγονότα. Εἰς τὴν προπαγάνδα ἡ πληροφόρησις ἐπηρεάζεται ἀπὸ τὴν σκοπιμότητα, ποὺ ἐξυπηρετεῖ. Ἡ προπαγάνδα εἶναι μία μονόπλευρη ἐπικοινωνία, ἐνῷ οἱ Δ.Σ. μία ἀμφίπλευρη ἐπικοινωνία. Οἱ Δ.Σ. σέβονται τὴν κρίσιν τοῦ ἀτόμου, παρέχουν ἀντικειμενικὰ τὰ γεγονότα εἰς τὸ κοινό, ὥστε νὰ διαμορφώσῃ ἐλεύθερα τὴν γνώμη του καὶ νὰ καθορίσῃ τὴν συμπεριφορά του. Ἡ προπαγάνδα, ἀντίθετα, προσπαθεῖ νὰ ἐπιβληθῇ εἰς τὰ ἄτομα νὰ ἀποσπάσῃ μὲ κάθε μέσον τὴν παραδοχή των. Προπαγάνδα = ἡ ἀποδοχὴ τοῦ ψευδοῦς ὡς ὀρθοῦ π.χ. μεταξὺ ἐμπολέμων διασπορὰ ψευδῶν εἰδήσεων.
Διαφορὰ δημοσίων σχέσεων καὶ διαφημήσεως
Ἡ διαφήμισις ἔχει ἄμεσο στόχο τὴν πώλησιν. Οἱ Δ.Σ. ἀποσκοποῦν εἰς τὴν διατήρησιν ἀμοιβαίας κατανοήσεως ἀνάμεσα εἰς τὸν ὀργανισμὸ καὶ τὸ κοινό. Ἀλλοιῶς: Ἡ διαφήμισις ἔχει ὡς ἀντικείμενο τὸ προϊὸν μιᾶς ἐπιχειρήσεως, ἐνῷ οἱ Δ.Σ. τὴν ἐπιχείρησιν ὡς σύνολο. Δίδοντες ἀνωτέρω τὸν ὁρισμὸ τῶν Δ.Σ. εἴπαμε ὅτι εἶναι, λειτούργημα ἀμφίδρομης ἐπικοινωνίας, δηλαδὴ προϋποθέτει κάποια ἐπικοινωνία. Ἡ ἐπιτυχία ἑνὸς ὀργάνου μιᾶς ἐπιχειρήσεως, ἑνὸς συλλόγου δὲν ἐξαρτᾶται μόνον ἀπὸ τὶς τεχνοκρατικὲς γνώσεις του, ἐξαρτᾶται ἐπίσης καὶ ἀπὸ τὴν ἱκανότητά του νὰ ἐπικοινωνῇ ἀποτελεσματικὰ πωλών τὶς θέσεις του, τὶς ἀπόψεις του καὶ τὶς ἰδέες του. Οἱ ἐπιτυχημένες ἐμφανίσεις ἑνὸς στελέχους μιᾶς ἐπιχειρήσεως τόσον εἰς τὸ ἐσωτερικὸ περιβάλλον αὐτῆς (π.χ. ὁμιλίες, συμβούλια, συσκέψεις) ὅσον καὶ εἰς τὸ ἐξωτερικὸ (συνεδριάσεις, ἐκπαιδεύσεις, συνεντεύξεις τύπου κ.λπ.) ἀποτελοῦν καθοριστικὸ παράγοντα εἰς τὸ “κτίσιμο” τῆς προσωπικῆς εἰκόνος του καὶ κατ’ ἐπέκτασιν τοῦ γραφείου του ἢ τῆς ὑπηρεσίας του. Ἡ ἀποτελεσματικὴ ἐπικοινωνία εἶναι τὸ “κλειδὶ“ εἰς κάθε τομέα δραστηριότητος. Ὄχι μόνον εἰς τὸ γραφεῖο μὲ τὰ ἑκατοντάδες ὄργανα καὶ ἀντικείμενα, ἀλλὰ καὶ εἰς τὸ σπίτι εἰς τὸ οἰκογενειακὸ περιβάλλον π.χ. ὁ γονέας μὲ τὸ παιδί, μὲ τὸν/τὴν σύζυγο, τὸν/τὴν φίλη. Πόσα μποροῦμε νὰ κερδίσωμε ἢ ἀντίθετα νὰ χάσωμε ἀνάλογα μὲ τὸν τρόπο ἐπικοινωνίας!
Ἑπομένως, τὸ στέλεχος πρέπει νὰ συμπεριφέρεται κατὰ τέτοιον τρόπον, ὥστε νὰ δημιουργῇ ἕνα αἴσθημα καλῆς θελήσεως καὶ ἀμοιβαίας ἐκτιμήσεως καὶ σεβασμοῦ. Στέλεχος, τοῦ ὁποίου οἱ τρόποι συμπεριφορᾶς του διαψεύδουν τοὺς λόγους του, θὰ συναντήσῃ ὁπωσδήποτε δυσχέρειες εἰς τὴν διατήρησιν καλῶν σχέσεων μὲ τοὺς συνεργάτες του, οἱ ὁποῖοι πρέπει νὰ πιστεύουν εἰς αὐτὸν καὶ αὐτὸς εἰς ἐκείνους, ὥστε τυχαῖα παραπτώματα νὰ παραβλέπωνται. Σήμερα μᾶς λείπει ἡ ἐπικοινωνία. Ἡ διαδικασία τῆς ἐπικοινωνίας εἶναι ἄγνωστη εἰς τοὺς περισσότερους ἀπό μᾶς. Σκοπός μου δὲν εἶναι νὰ σᾶς κάνω εἰδικοὺς εἰς τὴν ἐπικοινωνία, διότι τὸ θέμα εἶναι μεγάλο καὶ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὁλοκληρωθῇ εἰς τὰ στενὰ περιθώρια τοῦ παρόντος δημοσιεύματος. Ἁπλῶς θὰ προσπαθήσωμε νὰ γνωρίσωμε τὶς τεχνικές, ποὺ θὰ μᾶς ἐπιτρέψουν, χρησιμοποιώντας τὴν ἐπαφή μας μὲ τοὺς ἄλλους, νὰ ἐπιτύχωμε τοὺς στόχους μας.
Ἂς δώσουμε ὅμως τὸν ὁρισμὸ τῆς Ἐπικοινωνίας:
Ἐπικοινωνία εἶναι: α) Ἡ διαδικασία μεταβιβάσεως πληροφοριῶν ἢ νοημάτων β) Ἡ διαδικασία ἐπαφῆς ἀλληλοκατανοήσεως ἀλληλοεπηρεασμοῦ μεταξὺ ἀτόμων καὶ ὁμάδων.
Ἡ σημασία της εἶναι τεράστια. Χωρὶς αὐτὴν εἶναι ἀδύνατη ἡ ἄσκησις τῆς διοικήσεως π.χ. ἀνάθεσις καθηκόντων καὶ παροχὴ ὀδηγιῶν ἀπὸ τὸν προϊστάμενο εἰς τὸν ὑφιστάμενο, ἀπὸ τὸν ἐπόπτη εἰς τοὺς βοηθούς, τοὺς τομεάρχες, τὸν ἁπλὸ ὑπάλληλν. Ὅταν δὲ κάνομε λόγν διὰ ἐπικοινωνία, δὲν ἐννοοῦμε μόνον πρὸς τὰ κάτω (πρὸς τοὺς ὑφισταμένους) ἀλλὰ καὶ πρὸς τὰ ἐπάνω (μὲ τοὺς προϊσταμένους) καὶ μὲ τὸν πολίτη. Πῶς ἐπικοινωνεῖ τὸ Κράτος μὲ τὸν Πολίτη; Τί δίνει τὸ Κράτος εἰς τὸν Πολίτη; Αὐτὸ ποὺ δίνει τὸ Κράτος εἰς τὸν Πολίτη, εἶναι ψεύτικον, δὲν εἶναι καλό, τὸν ταλαιπωροῦμε. Ἐὰν ὑπῆρχε ἀνταγωνιστικὸ (ἰδιωτικὸ ἂς ὑποθέσωμε) κράτος, τότε εἰς τὸ ἰδικό μας δὲν θὰ ἐπήγαινε κανείς, δὲν θὰ τὸ ἀγόραζε κανείς… Πρέπει ἡ Διοίκησις νὰ πηγαίνῃ κοντὰ εἰς τὸν Πολίτη καὶ ὄχι ὁ Πολίτης εἰς τὴν Διοίκησιν. Εἰς τὴν Ἑλλάδα εἰς ποσοστὸν 91% ὁ Πολίτης ἐξυπηρετεῖται μὲ ἐπίσκεψιν εἰς τὶς ἁρμόδιες ὑπηρεσίες ἀντὶ μὲ ἀλληλογραφία ἢ τὸ τηλέφωνο.
Πρέπει νὰ ἀνακτηθῇ ἡ χαμένη ταυτότης τοῦ δημοσίου ὑπαλλήλου καὶ νὰ κατανοήσῃ ὅτι εἶναι “ταγμένος“ νὰ ἐξυπηρετῇ τὸν Πολίτη ἀντὶ νὰ παρεμβάλῃ γραφειοκρατικὲς μεθόδους, δηλαδὴ διαδικασίες, οἱ ὁποῖες ἐμποδίζουν τὴν διεκπεραίωσιν μιᾶς ὑποθέσεως. Πρέπει νὰ θέτῃ στόχους καὶ νὰ μελετᾶ στρατηγικές, ποὺ σημαίνει τὴν μεγιστοποίησιν τοῦ ἀποτελέσματος μὲ τοὺς λιγότερους κινδύνους, λιγότερα μέσα καὶ θυσίες, κάνοντας χρῆσιν τῆς Πληροφορίας, τῆς ὁποίας κυρία πηγὴ εἶναι διάφορες στατιστικὲς ἔρευνες, διότι τὸ πρῶτο ποὺ χρωστᾶμε εἰς αὐτὸ τὸν τόπο εἶναι ἡ παραγωγικότης. Χρωστᾶμε μία καθημερινὴ συνεισφορὰ εἰς τὸν κοινὸν “κορβανᾶ“ εἰς ἀντίθεσιν μὲ μερικούς, ποὺ “χαλάρωσαν“ καὶ πιστεύουν ὅτι ὁ “κορβανᾶς“ αὐτὸς εἶναι γιὰ νὰ παίρνωμε μόνον χωρὶς νὰ δίνωμε. Ἂν μάλιστα πέσομε εἰς ἰθύνοντες μὲ ἀνεπτυγμὲνη αὐτὴ τὴν ἄποψιν (δηλ. νὰ παίρνωμε χωρὶς-νὰ δίνωμε), τότε εἶναι ποὺ σὲ ὀλίγον δὲν θὰ μείνῃ τίποτα νὰ μοιράσωμε καὶ θὰ τρῶμε τὶς σάρκες μας καὶ θὰ εὑρισκόμαστε εἰς τὴν μιζέρια καὶ τὸ χρέος. Εἶναι δὲ τόσον συνειδητοποιημένο ὅτι κάποιοι ἄλλοι δουλεύουν γιά μᾶς, ὥστε ἔχει ἀτονίσει καὶ ἡ ἄσκησις τοῦ ἀναφαιρέτου δικαιώματός μας νὰ ζητᾶμε αὐτὴ τὴν παραγωγικότητα ἀπὸ τοὺς ἄλλους καὶ μένομε ἀπαθεῖς μπροστὰ εἰς ἀνθρώπους, ποὺ δὲν δουλεύουν καὶ δὲν προσφέρουν. Ὁ Δημόσιος Τομέας χρειάζεται ὑπαλλήλους δυναμικούς, μὲ πρωτοβουλία, ἐνεργητικότητα καὶ κέφι γιὰ δουλειά. Ὄχι τὸ ἄκρως ἀντίθετον, ὅλοι οἱ Ἕλληνες ὑπάλληλοι νὰ ἐνδιαφερώμεθα μόνον διὰ τὴν μονιμοποίησιν, τὸν μισθό, τὸν συνδικαλισμὸ καὶ τὴν ἀπεργία ἀπὸ Δευτέρα μέχρι Παρασκευή.
Ἀπεναντίας πρέπει ὅλοι νὰ συνεχίσωμε: μὲ ζῆλον νὰ προσφὲρωμε καὶ νὰ εἴμαστε συνειδητοί. Δὲν ὑπάρχει ἔλλειψις ἱκανοῦ ἀνθρώπινου δυναμικοῦ οὔτε στέρεψε ἡ δημιουργικὴ φαντασία. Ἂν κατορθώσουμε νὰ “βάλωμε κάτω τὸ κεφάλι“ θυσιάζοντες ὅλα τὰ ἄλλα καὶ δουλέψουμε ὄχι περισσότερο, ἀλλὰ ἀποτελεσματικώτερα, τότε, παρὰ τὰ προβλήματα, ὑπάρχει ἀκόμη ἐλπίδα νὰ πᾶμε καλά. Τὸ χρειάζεται αὐτὸ ὁ τόπος μας, ποὺ περνᾶ σήμερα μία μεγάλη κρίσιν, ὄχι μόνον οἰκονομικὴ ἀλλὰ καὶ κρίσιν πολιτικὴ καὶ ἠθική. Καὶ ἐὰν ἔχωμε τὸ πλεονέκτημα νὰ ἀνήκουμε εἰς τὸν Δημόσιο Τομέα καὶ ὄχι τὸν ἰδιωτικό, τότε ὑπάρχουν δύο διαφορές:
α. Εἰς τὸν Ἰδιωτικὸ Τομέα δουλεύει κανεὶς μόνος του χωρὶς καμία βοήθεια.
β. Πρέπει νὰ εἶναι ἀπὸ τὴν ἀρχὴ συνηθισμένος καὶ ἐὰν δὲν κάνει τίποτα, δὲν μένει ἐπάνω ἀπὸ 20 μέρες. Φεύγει. Τὴν θέσιν του θὰ πάρῃ ἄλλος, ἡ ἑταιρεία δὲν χάνει.
Βέβαια ὡς ὑπάλληλοι ἢ μεσαῖα στελέχη πιεζόμεθα καὶ ἀπὸ “πάνω” καὶ ἀπὸ “κάτω”. Συχνὰ πυκνὰ εὑρισκόμεθα εἰς ψυχολογικὰ ἀδιέξοδα, τὰ ὁποῖα δημιουργοῦν δυσάρεστες καταστάσεις καὶ ἐπηρεάζουν τὴν διάθεσίν μας καὶ τὴν παραγωγικότητά μας. Θὰ ταξινομήσωμε, ἑπομένως, τὰ ἀνθρώπινα προβλήματα κατὰ τομεῖς (δηλ. αὐτά, ποὺ παρουσιάζονται εἰς τὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς ἄλλους, μὲ τοὺς συναδέλφους μας κατὰ τὶς συναλλαγές μας) καί, τοιουτοτρόπως, ἀναλύοντες τὶς σχέσεις μὲ αὐτούς, ποὺ συνεργαζόμεθα, νὰ περιορίσωμε σημαντικὰ τὶς συγκρούσεις, ποὺ δημιουργοῦνται καθημερινὰ εἰς τὸν ἐργασιακόν μας χῶρον. Ἔτσι θὰ βοηθηθῶμε σημαντικὰ νὰ διερευνήσωμε τὶς δεξιότητές μας καὶ τὶς ἀδυναμίες μας μὲ ἀπώτερον στόχον:
α. τὴν αὐτογνωσία
β. τὴν προσωπικὴ βελτίωσιν καὶ ὡρίμανσιν
γ. τὴν διαμόρφωσιν τῆς στάσεώς μας ἀπέναντι εἰς τὴν ζωὴ καὶ
δ. τὴν καλλιέργεια τῶν ἡγετικῶν μας ἱκανοτήτων.
Χρησιμοποιοῦντες αὐτὸ τὸ ἐργαλεῖον, μαθαίνομε νὰ χειριζώμεθα κατάλληλα τὸν ἀνθρώπινο παράγοντα, νὰ κερδίζωμε τὸν σεβασμὸ καὶ νὰ κυριαρχῶμε φυσιολογικὰ εἰς τὸ περιβάλλον μας.
«Ὁ σεβασμὸς κερδίζεται, δὲν ἐπιβάλλεται».
Μέσα ἀπὸ τὴν ἰδική μας ὡρίμανσιν καὶ βαθύτερη γνώσιν γιὰ τοὺς παράγοντες, ποὺ διαμορφώνουν τὴν προσωπικότητά μας καὶ τὸ χαρακτῆρα μας, ἠμποροῦμε μὲ ἐπιτυχία νὰ βοηθήσωμε καὶ τοὺς ὑφισταμένους μας νὰ ὡριμάσουν, δίδοντες τὸ καλὸ παράδειγμα. Οἱ ὑφιστάμενοι δὲν “ἀκοῦν” τὶ λέει ὁ προϊστάμενος ὅσον “βλέπουν” τὶ κάνει. Ἐπίσης, ἡ ἤρεμη καὶ ὥριμη συμπεριφορά του, εἰς τὴν πλειοψηφία τῶν περιπτώσεων, ἐπηρεάζει θετικὰ καὶ τὴν συμπεριφορὰ τῶν ἄλλων. Ἀποτέλεσμα ὅλης τῆς παραπάνω διεργασίας εἶναι ἡ ἐντυπωσιακὴ βελτίωσις τοῦ ἐργασιακοῦ κλίματος καὶ κατὰ συνέπεια ἡ αὔξησις τῆς παραγωγικότητας μέσα εἰς τὴν ἐπιχείρησιν.
Οἱ ἑταῖροι μας εἰς τὴν E.E. μᾶς ζητοῦν ἀνταγωνιστικότητα καὶ παραγωγικότητα Αὐτὰ τὰ δύο πᾶν μαζὶ καὶ δὲν ἠμπορεῖ νὰ ὑπάρχῃ τὸ ἕνα χωρὶς τὸ ἄλλο. Ἂν κατανοήσωμε καὶ ἐφαρμόσωμε ὅ,τι ἐλέχθη ἀνωτέρω, τότε θὰ εἴμεθα παραγωγικοὶ καὶ ἀνταγωνιστικοὶ ἐπ’ ὠφελείᾳ τῆς ἐπιχειρήσεως καὶ τῆς πατρίδος μας.
Συνεχίζομε μὲ τὶς ἀνθρώπινες σχέσεις, ποὺ πρέπει νὰ ὑπάρχουν μεταξὺ ἐργοδότου καὶ ἐργάτου, ἢ καλλίτερα μεταξὺ προϊσταμένου καὶ ὑφισταμένου. Διότι ἡ γνώσις περὶ τὴν λειτουργία μιᾶς ὁποιασδήποτε μηχανῆς π.χ. ἠλεκτρονικοῦ ὑπολογιστὴ εἶναι μεγάλη καὶ ἀκριβής, ἐνῷ γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ποὺ τὴν χειρίζεται εἶναι συνήθως ἀνεπαρκής. Τοῦτο ὀφείλεται εἰς τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ἀνάπτυξις τῆς ἐπιστήμης τοῦ ἀνθρώπου ὑπῆρξε βραδεία καὶ ἀκόμα βραδυτέρα ἡ χρησιμοποίησις τῶν δεδομένων αὐτῆς τῆς ἐπιστήμης.
Καὶ ἐδῶ ἕνα σοβαρὸν ἐρώτημα ποὺ ἠμπορεῖ νὰ τεθῇ:
Ποῖα θὰ ἦσαν τὰ ἀποτελέσματα, ἂν ἐδοκιμάζαμε νὰ χειρισθοῦμε τὶς μηχανὲς ἔχοντες γι’ αὐτὲς τόση ὀλίγη γνῶσιν ὅσην ἔχουμε γιὰ τοὺς ἀνθρώπους; Ἡ ἀπάντησις ποὺ μὲ εὐκολία ἠμπορεῖ νὰ δοθῇ εἶναι: θὰ εἴχαμε πολλὲς καὶ σοβαρὲς καταστροφές. Κατὰ τὸν ἴδιον τρόπον, πῶς θὰ εἶναι δυνατὸν νὰ χειρισθοῦμε ἀνθρώπους καὶ νὰ ἐπικοινωνήσωμε μαζί τους, ὅταν δὲν γνωρίζομε τὸν ἴδιον τὸν ἄνθρωπον, τὴν Ψυχολογίαν του, τὶς ἀνάγκες του καὶ ὅ,τι γενικὰ περιστρέφεται γύρω ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη τοῦ ἀνθρώπου; Ἐπάνω εἰς αὐτὸ τὸ θέμα, δηλαδὴ τὰ προβλήματα ποὺ περιστρέφονται περὶξ τοῦ παράγοντος “ἄνθρωπο“ καὶ γενικὰ τὶς ἀνθρώπινες σχέσεις, εἰς τὴν πρᾶξιν μέσα εἰς μία ἐπιχείρησιν ἢ ὑπηρεσία, κρίνω σκόπιμο γιὰ τὸν ἀναγνώστη ν’ ἀναφέρω κατωτέρω τὰ ὅσα ὁ Ψυχολόγος – Παιδαγωγὸς κ. Κατσιούλας Εὐάγγελος γράφει: «Ἡ δυσκολία ἔγκειται εἰς τὸ ὅτι ἕκαστον ἄτομον – ἀπὸ τοὺς ἐργαζόμενους μὲ τοὺς ὁποίους ἡ ὑπηρεσία ἐπιδιώκει νὰ πραγματοποιήσῃ τοὺς σκοπούς της, ἔχει τὴν ἰδικήν του ἀτομικότητα, μὲ ἰδιότητες κληρονομικὲς καὶ ἐπίκτητες,, ἐπιθυμίες καὶ πάθη, ὅπως καὶ οἱ ἄλλοι συντελεστές». Ἄρα τὰ ἄτομα διαφέρουν μεταξύ των καἰ, ἐπειδὴ ὁ ἄνθρωπος εἶναι συντελεστὴς τῆς παραγωγῆς, ἀξίζει τῆς ἴδιας τουλάχιστον προσοχῆς καὶ μελέτης, ὅπως καὶ οἱ ἄλλοι συντελεστές. Καὶ ὅπως μία ἐπιχείρησις ἢ ὑπηρεσία δὲν ἠμπορεῖ ν’ ἀφήσῃ εἰς τὴν τύχην τοὺς τεχνικοὺς ἢ οἰκονομικοὺς παράγοντες, τοιουτοτρόπως δὲν ἠμπορεῖ, χωρὶς κίνδυνον, ν’ ἀγνοήσῃ τὶς ἰδιορρυθμίες τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἐργάζονται δι’ αὐτήν.
Πρέπει νὰ γίνῃ κατανοητό, ὅτι εἰς τὴν ὑπηρεσία ἢ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ, ἐντὸς τῆς κοινωνίας, ἔχομε νὰ κάνωμε μὲ τοὺς συνανθρώπους μας καὶ μὲ ὅλες τὶς ἰδιορρυθμίες τῆς προσωπικότητας των. Δὲν ὑπάρχει “οἰκονομικὸς ἄνθρωπος” ὁ ὁποῖος δραστηριοποιεῖται μόνο μὲ τὴν σκέψιν τοῦ κέρδους. Οἱ ἄνθρωποι εἶναι κοινωνικὰ ὄντα, τὰ ὁποῖα δροῦν καὶ ἐνεργοῦν κατεχόμενα ἀπὸ τὸ αἴσθημα τῆς ὑπερηφάνειας καὶ τῆς δημιουργίας, τὴν ἐπιθυμίαν δι’ ἀναγνώρισιν καὶ στοργὴ καὶ ἀπὸ ἄλλα μὴ οἰκονομικὰ ἐλατήρια. Ἐπιπλέον ἔχουν συνείδησιν καὶ ἕνα αἴσθημα δικαιοσύνης καὶ δὲν ἀλλάζουν ὅταν φοροῦν τὶς μπλοῦζες τῆς ὑπηρεσίας ἢ τὶς ἐργατικὲς φόρμες των. Ἔτσι ἡ ἀνθρώπινη φύσις ἔχει ὁρισμένα χαρακτηριστικά, ποὺ δὲν εἶναι δυνατὸν ν’ ἀγνοήσουν οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις. Καὶ ἐνῷ ἡ κάθε ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου δὲν ἠμπορεῖ νὰ προβλεφθῇ εἰς τὶς λεπτομέρειές της, ὑπάρχουν ὅμως εἰς τὸν ἄνθρωπον κάποιες βασικὲς ἀνάγκες – κίνητρα, ποὺ ἐπηρεάζουν βαθειὰ τὴν συμπεριφορά του.
Μνημονεύω πέντε ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀνάγκες – κίνητρα:
1) ἐπιβιώσεως, 2) ἀσφαλείας, 3) ἀξιοπρεπείας, 4) ἀναγνωρίσεως καὶ 5) κοινωνικῆς συμβιώσεως, θὰ προσπαθήσωμε κατωτέρω νὰ ἀναλύσωμε καὶ ἀναπτύξωμε κάθε μία ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀνάγκες.
Ἀνάγκη ἐπιβιώσεως: Ὑπάρχει εἰς τὸν ἄνθρωπο ἡ βασικὴ ἀνάγκη τῆς ἐπιβιώσεως. Αὐτὴ ἀπαιτεῖ τὴν βεβαιότητα, ὅτι τὸ ἄτομο καὶ ἡ οἰκογένειά του ἠμπορεῖ πάντοτε νὰ ἔχῃ τροφή, ἐνδύματα, στέγη καὶ ὅλα τὰ ἀπαραίτητα, ποὺ ἐπιβάλλουν οἱ συνθῆκες μιᾶς εὐπρεποῦς ζωῆς σήμερα. Εἰς τὴν ἐποχή μας δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἐργάζεται κανεὶς καὶ νὰ μὴ μπορεῖ νὰ καλύψει μερικὰ ἀπὸ τὰ ἀγαθὰ τοῦ πολιτισμοῦ μας.
Ἀνάγκη ἀσφαλείας: Οἱ ἄνθρωποι ζητοῦν ἀσφάλεια. Δὲν εἶναι ἀρκετὴ ἡ ἱκανοποίησις τῶν σημερινῶν ἀναγκῶν των. Ἐπιθυμοῦν νὰ ἔχουν τὴν βεβαιότητα σιγουριὰ διὰ τὸ μέλλον καὶ νὰ αἰσθάνονται ἀσφάλεια διὰ τὸ μέλλον. Δι’ αὐτὸ εἶναι σπουδαῖο γεγονός, τὸ διοικητικὸ στέλεχος μιᾶς ὑπηρεσίας νὰ τοποθετῇ τὸν ὑπάλληλο εἰς ἐργασία ποὺ τοῦ ταιριάζει καὶ γιὰ τὴν ὁποία διαθέτει ὅλες τὶς προϋποθέσεις. Τότε ὁ ὑπάλληλος θὰ ἔχῃ τὸ αἴσθημα τῆς ἀσφαλείας καὶ τῆς ἀναγνωρίσεως τῆς κοινωνικῆς του θέσεως, γνωριζων. Διὰ τὴν ὑπηρεσία σημασία ἔχει ὄχι τὸ φύλο, ἡ θρησκεία καὶ ἡ καταγωγή, ἀλλὰ ἡ πείρα καὶ ἡ ἱκανότητα, ὥστε νὰ τεθῇ ὁ κατάλληλος ἄνθρωπος εἰς τὴν κατάλληλη θέσιν. Κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο ὁ ἐργαζόμενος θὰ αἰσθανθῇ ὅτι: α) Ἡ ὑπηρεσία ἐμπνέεται ἀπὸ προσωπικὸ ἐνδιαφέρον διὰ τὴν ἐπιτυχία του καὶ τὸν θεωρεῖ ἀπαραίτητον, β) Ἡ ἐργασία του θὰ εἶναι ἐνδιαφέρουσα καὶ ἱκανοποιητική γ) Θὰ ἠμπορῇ νὰ χρησιμοποιῇ τὶς δεξιότητές του καὶ τὸ ταλέντο, δ) θὰ ἔχει ὀλιγότερο φόβο διὰ τὴν ἐκτέλεσιν πτωχῆς καὶ ποιοτικῶς κακῆς ἐργασίας.
Ἀνάγκη ἀξιοπρεπείας: Ὑπάρχει εἰς τὸν ἄνθρωπο ἡ βασικὴ ἀνάγκη τῆς ἀξιοπρέπειας, ἡ πίστις, δηλαδὴ ὅτι ἔχει βασικὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα, τὰ ὁποῖα οἱ ἄλλοι τὰ σέβονται. Ὑπάρχουν εἰς τὰ ἄτομα τὰ συναισθήματα ποὺ συνδέονται μὲ τὴν αὐτοεκτίμησιν, τὴν ἀξίωσιν γιὰ αὐτοέκφραινπ, διὰ εὐκαιρία προόδου, διὰ ἐπιτυχία εἰς τὶς προσπάθειές του καὶ ἀπὸ τὴν ἱκανοποίησιν ποὺ πηγάζει ἀπὸ τὴν ἀπόκτησιν μιᾶς χρήσιμης θέσεως εἰς τὴν κοινωνία. Μὲ μία λέξιν γιὰ αὐτοπραγμάτωσιν. Σὲ ὅλο τὸν κόσμο τὸ ἄτομο φέρει βαρέως μία ἀδικία ποὺ τοῦ γίνεται. Διὰ τοῦτο εἶναι ἀναγκαῖον νὰ γνωρίζῃ κανεὶς καὶ ἰδιαιτέρως ἡ διοίκησις τῆς ὑπηρεσίας τὶ οἱ ἐργαζόμενοι θεωροῦν δικαία καὶ ἴση μεταχερισιν. Εἰς ὅλες δὲ τὶς σχέσεις μεταξὺ ἀνωτέρου καὶ κατωτέρου πρέπει νὰ ἐκδηλώνεται ἕνα εἰλικρινὲς ἐνδιαφέρον καὶ σεβασμός. Αὐτὸ τὸ ἐνδιαφέρον νὰ μὴ εἶναι προσποιητὸ ἀλλὰ πραγματικὸ καὶ ἐλεύθερο ἀπὸ ἀπάτη. Τὸ διοικητικὸ στέλεχος ποὺ δὲν σέβεται τοὺς ὑπ’αὐτὸ ἐργαζόμενους, δὲν θὰ καταφέρῃ ποτὲ νὰ σφυρηλατήσῃ τοὺς δεσμοὺς τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων, οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν τὴ συνδετικὴ ὕλη μέσα εἰς τὴν ὑπηρεσία. Ἐξ ἄλλου εἶναι γνωστὸν ὅτι ἡ νοημοσύνη καὶ τὸ ταλέντο εἶναι ἄνισα κατανεμημένα εἰς τοὺς ἀνθρώπους. Ὅμως καὶ τὰ μὲ μέτρια ἢ χαμηλὴ νοημοσύνη ἄτομα θεωροῦν ὅτι εἶναι σποδαῖα καὶ ἀξίζουν ἐκτιμήσεως ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Ἐὰν δὲ αὐτὰ τὰ ἄτομα κάποια φορὰ τὰ προσβάλωμε ἢ ἐπιπλήξωμε, ἠμποροῦν νὰ φέρουν διὰ ἔτη πολλὰ αὐτὴ τὴν προσβολὴ καὶ ἡ μνησικακία, ποὺ θὰ σιγοκαίῃ καὶ θὰ χρωματίζῃ τὶς προσωπικές των διαθέσεις, εἶναι δυνατὸν νὰ ἐπηρεάσῃ καὶ ἄλλους μέσα εἰς τὶς ὁμάδες τῆς ὑπηρεσίας ὅπου ἀνήκει.
Ἀνάγκη ἀναγνωρίσεως: Ὑπάρχει ἡ ἀνάγκη διὰ ἐκτίμησιν καὶ ἀναγνώρισιν ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Ὁ ἄνθρωπος κυριολεκτικῶς διψᾶ διὰ ἀναγνώρισιν, εἶναι τὸ αἴσθημα δηλαδὴ ὅτι ἡ ἀξιοπρέπεια του εἶναι σεβαστὴ καὶ ἡ ἐμπιστοσύνη ὅτι εἰς ὅλες τὶς περιστάσεις θὰ τὸν μεταχειριστοῦν σὰν ἀνθρώπινο ὄν. Ἕνα ἀπὸ τὰ πλέον ἰσχυρὰ κίνητρα εἰς τὸν ἄνθρωπο εἶναι ἡ ἐπιθυμία του νὰ φαίνεται σπουδαῖος.Ἐπιθυμεῖ νὰ ἐκτιμᾶται ἀπὸ τοὺς ἄλλους καὶ νὰ κερδίζῃ τὴν ἀναγνώρισίν του διὰ ὅ,τι αὐτὸς θεωρεῖ ὅτι ἔχει ἀξία. Πότε ἔτυχε νὰ μᾶς ἐπαινέσῃ εἰλικρινῶς ὁ Προϊστάμενός μας διὰ κάτι καλὸ καὶ δὲν αἰσθανθήκαμε θαυμάσια καὶ ἀσφαλῶς μᾶς ἐκέντρισε τὸ ἐνδιαφέρον νὰ ἐπιτύχωμε περαιτέρω ἔπαινο. Διὰ τοῦτο πρέπει νὰ ἀναγνωρίζεται καὶ ἀμείβεται ἡ καλὴ ἐκτέλεσις καὶ ἀπόδοσις. Εἶναι πλὲον διεπιστωμένο ὅτι τὰ μισὰ προβλήματα καὶ οἱ κακὲς προσαρμογὲς τῶν ἐργαζομὲνων εἰς τὶς ὑπηρεσίες ὀφείλονται εἰς τὴν ἀποτυχία τοῦ διοικοῦντος νὰ τροφοδοτήσῃ τὴν βασικὴ δίψα γι’ ἀναγνώρισιν “νὰ εἶναι κανεὶς κάτι“. Καὶ ὅμως εἶναι εὔκολον νὰ ἐκτιμᾶ κανεὶς καὶ νὰ ἀμείβῃ κάποια ἀξιόλογη ἀπόδοσιν τοῦ ἐργαζομένου. Ἡ προσμονὴ τοῦ ἐπαίνου ἀποτελεῖ ἰσχυρὸ κίνητρο. Ὁ ὁποιοσδήποτε ἐργαζόμενος δὲν πρέπει νὰ στερηθῇ τοῦ ἐπαίνου. Ἡ ἀντίθετη ὄψις τοῦ νομίσματος εἶναι ἡ ἀδιαφορία τοῦ διοικοῦντος εἰς περίπτωσιν καλῆς ἢ κακῆς ἀποδόσεως ἢ συμπεριφορᾶς τοῦ ἐργαζομένου. Διότι δὲν εἶναι δίκαιον ὁ διοικῶν νὰ συμπεριφέρεται τὸ ἴδιον καὶ εἰς τὶς δύο περιπτώσεις καὶ νὰ γίνεται ἀνεκτὸς ἕνας ὑπάλληλος ποὺ δὲν ἐκτελεῖ τὴν δουλειὰ του ἤ δείχνει ἀπαράδεκτη συμπεριφορά. Δὲν ὑπάρχει τίποτε πιὸ ἄνισον ἀπὸ τὴν ἴση μεταχείρισιν τῶν ἀνίσων. Μέσα εἰς τὶς ἐνέργειες, ποὺ ὁ διοικῶν πρέπει ν’ ἀκολουθήσῃ καὶ οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν τὸ “κλειδὶ”τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων, εἶναι νὰ ζητᾶ τὴν γνώμη τῶν ἐργαζομένων διὰ προβλήματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὴν ὑπηρεσία. Αὐτὸ δίνει μία περαιτέρω ἀξία ἀφοῦ οἱ ἐργαζόμενοι χρησιμοποιοῦν ὄχι μόνο τὴν φυσική των δύναμιν ἀλλὰ καὶ αὐτὴ τοῦ μυαλοῦ των. Ἐπὶ πλέον μὲ αὐτὸν τὸν τρόπον φαίνεται ὅτι ὁ διοικῶν ἀναγνωρίζει τὴν σπουδαιότητα τοῦ ἀτόμου. Ὅταν οἱ ἐργαζόμενοι ἐνθαρρύνονται νὰ ὑποβάλλουν τὶς γνῶμες των καὶ τὶς προτάσεις των ἐπὶ τῶν προβλημάτων ποὺ ἀπασχολοῦν τὴν ὑπηρεσία των, ὁδηγοῦνται εἰς τὴν ταύτισιν των μὲ αὐτή, τὸ ἠθικό των βελτιώνεται σημαντικῶς καὶ ἐπιτυγχάνεται ἡ χρήσις καλύτερων μεθόδων παραγωγῆς. Διότι, ὁ διοικῶν ἐπιδεικνύων μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο τὴν ἐκτίμησίν του διὰ τὴν πνευματικὴ συμβολὴ τῶν ἐργαζομένων, τοὺς ὑψώνει ἀπὸ παθητικοὺς ἐκτελεστὲς διατεταγμένων ἐργασιῶν εἰς μετόχους της διοικητικῆς σκέψεως. Ὁ τρόπος αὐτὸς σκέψεως δὲν πρέπει νὰ θεωρηθῇὡς ἀδύνατη διοίκησις. Ἀντιθέτως ἡ χρήσις του ἀπαιτεῖ ἰσχυρὸ ἡγέτη, μὲ ἐμπιστοσύνη εἰς τὶς ἱκανότητές του καὶ δὲν σημαίνει καθόλου ἀποξένωσιν τοῦ δικαιώματός του νὰ ἀποφασίσῃ ἀφοῦ αὐτὸς εἶναι ποὺ τελικῶς θὰ πάρῃ τὴν ἀπόφαινη καὶ θὰ τὴν θέσει εἰς ἐνέργεια.
Ἀνάγκη κοινωνικῆς συμβιώσεως: Τέλος, οἱ ἄνθρωποι εἶναι κοινωνικὰ ὄντα. Ὠθοῦνται εἰς τὴν συμπεριφορά των ἀπὸ τὰ κοινωνικὰ ἔνστικτά των καὶ ἐπιθυμοῦν νὰ συναναστρέφωνται τοὺς ἄλλους. Ἐκ φύσεως τείνουν νὰ δημιουργοῦν δεσμοὺς μὲ τοὺς ὁμοίους των καὶ ν’ ἀναπτύσσουν τὴν συνεργασία των εἰς κοινὲς ἐπιδιώξεις. Διὰ τοῦτο ὁ προϊστάμενος ἢ ὁ διοικῶν εἰς μία ὑπηρεσία πρέπει ν’ ἀντιμετωπίζῃ τοὺς ἐργαζόμενους ὡς ἄτομα καὶ νὰ ὑποβοηθᾶ τὶς κοινωνικὲς ἐκδηλώσεις των ποὺ προάγουν τὸ ὁμαδικὸ πνεῦμα. Νὰ δίνῃ εὐκαιρίες δημιουργίας συνεργατικοῦ πνεύματος μὲ τὴν σύστασιν διαφόρων ὁμάδων ἐργασίας εἰς τὶς ὁποῖες ν’ ἀποφεύγεται ἡ ὑπερβολικὴ ἐπέμβασις εἰς τὸ ἔργο των. Ὅταν ἕνας ὑπάλληλος αἰσθανθῆ πὼς ὁ προϊστάμενος του ἐνδιαφέρεται μόνον διὰ τὴν προαγωγὴ καὶ τὸν χειρίζεται ὡς “ἐργαλεῖο” μᾶλλον παρὰ ὡς ἄτομο, τότε δὲν πρόκειται νὰ κάνῃ τὸ καλύτερο διὰ τὴν ἐργασία του. Εἶναι ἐξ ἄλλου γνωστὸν ὅτι σὲ κανένα δὲν ἀρέσει νὰ εἶναι γνωστὸς ὡς “χειριστὴς” ἢ “δακτυλογράφος” κλπ. Ἐπιθυμεῖ νὰ εἶναι γνωστὸς μὲ τὸ ὄνομά του, δηλαδὴ ὡς Ἀνδρέας Κ., Διονυσία Γ. κ.λπ.Ἕνας ἔπαινος εἰς τὴν κατάλληλη στιγμὴ ἠμπορεῖ νὰ κεντρίσῃ κάποιον νὰ κάνῃ καὶ ἄλλες προσπάθειες διὰ νέες ἐπιτυχίες. Ἕνα ἄλλον ὁ ἴδιος ἔπαινος ἠμπορεῖ νὰ τὸν “φουσκώσει”. Ἕνας τρίτος, τέλος, ἠμπορεῖ νὰ μαραζώσῃ κάτω ἀπὸ τὴν πλέον ἐλαφρὰ κριτική. Δι’αὐτὸν πρέπει νὰ χρησιμοποιηθῇ ἄλλο τέχνασμα διὰ νὰ τὸν ὠθήσῃ πρὸς τὴν βελτίωσιν. Καὶ αὐτὸ συμβαίνει, διότι οἱ ἄνθρωποι διαφέρουν εἰς πολλὰ ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικά των.
Ὅλες οἱ ἀνωτέρω ἀνάγκες εἶναι βαθειὰ ριζωμένες εἰς τὸν ἄνθρωπο καὶ ἔχουν ζωτικὴ σημασία διὰ μία ὑπηρεσία ἢ ὀργανισμό, διότι ἐπηρεάζουν πολὺ τὴν συμπεριφορὰ τοῦ ἐργαζόμενου ἀτόμου ἐκεῖ. Ἐὰν ἱκανοποιοῦνται οἱ ἄνθρωποι εἶναι εὐτυχεῖς, συνεργατικοὶ καὶ παραγωγικοί. Ἐὰν δὲν ἱκανοποιοῦνται, οἱ ἄνθρωποι γίνονται πικροὶ καὶ δύστροποι. Μία κοινωνία ποὺ ἱκανοποιεῖ τὶς βασικὲς ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, θὰ προκόψῃ. Ἀντιθέτως μία κοινωνία, ποὺ θὰ τὶς ἀγνοήσει, ἀργὰ ἢ γρήγορα θὰ καταστραφῇ. Μεταξὺ αὐτῶν τῶν δύο ἄκρων, ὑπάρχουν διάφορες διαβαθμίσεις, οἱ ὁποῖες δύνανται νὰ παραλληλισθοῦν μὲ ἀνάλογες διαβαθμίσεις μιᾶς ἐξαιρετικῆς ὑγείας καὶ μιᾶς μοιραίας ἀσθένειας. Αὐτὸ ποὺ εἶναι ἀλήθεια διὰ τὴν κοινωνία γενικῶς, ἰσχύει καὶ διὰ τὶς μικρότερες κοινωνικὲς ὁμάδες ὅπως εἶναι οἱ ἐπιχειρήσεις ἢ οἱ ὑπηρεσίες. Καὶ εἶναι δυνατὸν τοιουτοτρόπως, μία ἐπιχείρησις ἢ ὑπηρεσία ἢ σύλλογος ν’ ἀποτελῇ μία εὐτυχισμένη παραγωγικὴ μονάδα. Ἠμπορεῖ ἐπίσης νὰ διαλυθῇ ἀπὸ ἐσωτερικὲς προστριβές. Ἢ ἠμπορεῖ νὰ κατέχῃ μία ἐνδιάμεση θέσιν ἀνάμεσα εἰς τὴν πλήρη ἐπιτυχία καὶ πραγματικὴ ἀποτυχία. Βεβαίως, θὰ ἦτο σφάλμα νὰ θεωρήσῃ κανεὶς τὶς ἀνθρώπινες σχέσεις ὡς τὸν μοναδικὸν παράγοντα ὑγείας μιᾶς ὑπηρεσίας ἢ συλλόγου. Οἱ γενικὲς οἰκονομικὲς συνθῆκες καὶ ἡ τεχνικὴ ἱκανότης τῆς διοικήσεως καὶ τοῦ ἐργατικοῦ δυναμικοῦ, ἀποτελοῦν ἐπίσης οὐσιώδεις παράγοντες. Ἀλλὰ ὁ ἀνθρώπινος παράγων εἶναι ἕνα σπουδαῖο στοιχεῖο ποὺ δὲν πρέπει νὰ παραμελεῖται. Διὰ τοῦτο οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις εἶναι κάτι περισσότερον ἀπὸ θέμα σκοπιμότητας ἢ ὀρθῆς Ψυχολογίας διὰ μία ὑπηρεσία· τὰ δὲ ἐργαζόμενα ἄτομα Εἰς αὐτὴν πρέπει νὰ κρίνουν τὴν συμπεριφορά των ὡς καλὴ ἢ κακὴ ὄχι μόνο μὲ βάσιν τὰ προσωπικὰ ὀφέλη ἢ ἄνεσιν, ποὺ ἀπολαμβάνουν ἀλλὰ μὲ δεδομένον ὅτι ἡ προσφορὰ τῆς ὑπηρεσίας των πρὸς τὸ κοινωνικὸ σύνολο ἀποτελεῖ προσφορὰ τοῦ ἀτόμου πρὸς τὸ σύνολο. Ἔτσι π γνώμη ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀποτελεῖ κάτι, ἰδιαίτερο, ὅτι εὑρίσκεται εἰς ἕνα ἀνελέητο ἀγώνα κατὰ τῶν συνανθρώπων του γιὰ ἐπιβίωσιν καὶ ἐπιτυχία ὡς μόνους κανόνες συμπεριφορᾶς, πρέπει νὰ ἀπορριφθῇ τῆς κοινωνικῆς φύσεως τοῦ ἀνθρώπου καὶ νὰ συμφωνήσωμε ὅτι ἡ φροντίς διὰ τοὺς συνανθρώπους μας, τὸ δημόσιο συμφέρον καὶ ἡ γενικὴ ἐπιτυχία δὲν πρέπει νὰ περιφρονοῦνται.
Κλείνων τὴν παροῦσα παρουσίασιν καὶ ὡσὰν τελικὸν συμπέρασμα ἔχω νὰ εἰπῶ τὰ ἑξῆς ἀκόμη: Οἱ Δ.Σ. καὶ κατὰ προέκτασιν οἱ σχέσεις μεταξὺ Κράτους καὶ Πολιτῶν θεωροῦνται ἀπὸ τὰ βασικότερα στοιχεῖα τῆς Κυβερνητικῆς Πολιτικῆς. Πόσον μᾶλλον οἰ σχέσεις αὐτὲς εἶναι ἀπαραίτητες διὰ μία δημόσια ἢ ἰδιωτικὴ ἐπιχείρησιν. Σήμερα ἐὰν μία ἀπόφασις τῆς Διοικήσεως δὲν ἔχει καὶ τὴν συμπαράστασιν τοῦ Πολίτου ἢ δὲν γίνει ἀποδεκτὴ ἀπὸ τὸν Πολίτη, δὲν θὰ ἐπιτύχῃ. Σήμερα διὰ νὰ λειτουργήσῃ ἀποτελεσματικῶς τὸ δημοκρατικὸ πολίτευμα, δὲν ἀρκεῖ μόνο ἡ λαίκη ψῆφος ἀνὰ τετραετία. Ὁ πολίτης πρέπει νὰ εἶναι συνεχῶς ἐνημερωμένος ἐπάνω εἰς τὴν Κυβερνητικὴ δραστηριότητα. Ὅταν ὁ Λαὸς δὲν γνωρίζει καὶ εἶναι ἕρμαιο εἰς τὶς διάφορες προπαγάνδες καὶ δὲν συμμετέχει θετικῶς εἰς τὶς Κρατικὲς προσπάθειες, εἶναι πολὺ εὔκολον νὰ παρασυρθῇ καὶ νὰ καταστρέψῃ κάτι ποὺ ὁ ἴδιος ἐδημιούργησε. Ἕνα Κράτος κινδυνεύει περισσότερον ἀπὸ τοὺς πολίτες του παρὰ ἀπὸ τοὺς ἐχθρούς του, ὅταν δὲν τοὺς ἐνημερώνει. Ὁ κάθε Ἕλληνας διὰ νὰ λάβῃ μέρος εἰς τὶς προσπάθειες τῆς Διοικήσεως, πρέπει νὰ γνωρίζῃ ἀπὸ ποῦ ξεκινᾶ καὶ ποῦ θέλει νὰ καταλήξει αὐτή. Τότε, ὅταν αὐτὴ τοῦ ζητᾶ τὴν βοήθειά του, δὲν ἀντιδρᾶ, ἀλλὰ συμπαρίσταται μὲ ὅλη του τὴν δύναμιν. Ἡ Διοίκησις, λοιπόν, χρειάζεται νὰ ἐνημερώνῃ τὸν Πολίτη καὶ νὰ τὸν βοηθᾶ εἰς τὸ σχηματισμὸ σωστῆς εἰκόνος. Αὐτὸ προσπαθοῦν νὰ ἐπιτύχουν οἱ Δημόσιες Σχέσεις ποὺ εἴπαμε ὅτι εἶναι διάλογος καὶ ἐπικοινωνία. Εἶναι τὸ μόνον μέσο ποὺ διαθέτουν οἱ σύγχρονες Διοικήσεις διὰ νὰ ἠμπορέσουν νὰ κατακτήσουν τὴν λαϊκὴ Ψυχὴ καὶ νὰ ἐπιτύχουν τὴν λαϊκὴ συμπαράσταιν. Ἡ Κοινὴ Γνώμη εἶναι παντοδύναμη.
Ὅσον διὰ τὶς ἀνθρώπινες σχέσεις εἰς μία, σύγχρονη ἐπιχείρηση ἢ σύλλογο αὐτὲς πρέπει νὰ γίνουν μέρος ἑνὸς σχεδίου ποὺ θὰ τῆς ἐπιτρέψῃ νὰ ὠφεληθῇ ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικὰ τῶν ἐργαζομένων εἰς αὐτὴν ἀτόμων. Οἱ ἄνθρωποι δὲν πρέπει ν’ ἀντιμετωπίζωνται πλέον ὡς ἀφηρημένες στατιστικὲς ὀντότητες ὅπως, τὰ ἄλλα στατιστικὰ στοιχεῖα ποὺ συγκεντρώνει ἡ στατιστικὴ ἀρχή. Ἡ ἐφαρμογὴ καὶ ἀνταπόκρισις ἀπὸ τοὺς διοικοῦντες τῶν ἀνωτέρω κανόνων καὶ ὑποδείξεων θὰ ἔχῃ ὡς ἀποτέλεσμα:
α. Τὴν βελτίωσιν τοῦ ἐργασιακοῦ κλίματος.
β. Τὴν δημιουργία αἰσθήματος ὑπερηφάνειας διὰ τὴν ὑπηρεσία των
γ. Τὴν ὅλο καὶ περισσότερον βελτίωσιν τῶν ἐργαζομένων
δ. Τὴν παροχὴ αὐξημένων ὑπηρεσιῶν ἀπὸ αὐτὲς πρὸς τὸ κοινωνικὸ σύνολον.
ε. Τὴν αὔξησιν τῆς παραγωγικότητος καὶ ἀνταγωνιστικότητος γιὰ νὰ ἔχωμε ἀνάπτυξιν ἀντὶ ὕφεσιν.
στ.Γενικῶς τὴν ἐπιτυχία.
Αφήστε μια απάντηση